Franco Kafko (Franz Kafka)

III. La rakontoj postlasitaj

1. Priskribo de batalo

Kaj la homoj promenadas
en vestoj kaj ŝancele sur gravelo
sub tiu granda ĉi ĉielo
vastiĝanta de montetoj foraj
al montetoj en la foro.
 

I

Kontraŭ la dekdua horo kelkaj homoj jam ekstaris, reverencis, donis la manon unu al la alia, diris, ke estis tre bele kaj poste iris tra la granda porda embrazuro en la antaŭĉambron por vesti sin. La dommastrino staris meze en la ĉambro kaj faris moviĝemajn reverencojn, dum ŝia robo faldiĝis dekorative.

Mi sidis ĉe malgranda tableto - ĝi havis tri etenditajn maldikajn piedojn - trinketis dume ĉe la tria glaseto da benediktino kaj trinkante superrigardis samtempe mian etan provizon da kukaĵoj, kiujn mi estis mem elektinta kaj stakiginta, ĉar ĝi havis fajnan guston.

Jen venis al mi mia nova konato kaj iom distrite ridetante pri mia okupo diris kun trema voĉo: "Pardonu min, ke mi venas al vi. Sed mi sidis ĝis nun kun mia knabino sola en apuda ĉambro. Ekde la deka kaj duono, tio estas ankoraŭ ne longa tempo. Pardonu min, ke mi diras tion. Ni ja ne konas unu la alian. Ĉu ne, sur la ŝtuparo ni renkontis unu la alian kaj rakontis al ni kelkajn ĝentilajn vortojn kaj nun mi parolas al vi jam pri mia knabino, sed vi devas al mi - mi petas - pardoni, la feliĉo ne eltenas en mi, mi ne sciis helpi al mi. Kaj ĉar mi ne havas aliajn konatojn ĉi tie, al kiuj mi fidas -".

Tiel li parolis. Sed mi rigardis lin malĝoje, - ĉar la peco da fruktokuko, kiun mi havis enbuŝe, ne gustis bone - kaj diris en lian bele ruĝiĝintan vizaĝon: "Mi ĝojas pri tio, ke mi ŝajnas al vi fidinda, sed malĝojas pri tio, ke vi rakontis tion al mi. Kaj vi mem, - si vi ne estus tiom konfuzita - sentus, kiom malkonvenas rakonti al iu, kiu sidas sola trinkanta alkoholon, pri amanta knabino."

Kiam mi estis tion dirinta, li per unu skuo sidiĝis, retrokliniĝis kaj lasis siajn brakojn pendi. Poste li retropremis ilin kun pintigita kubuto kaj komencis kun sufiĉe laŭta voĉo antaŭ si paroli: "Ni estis tie tute solaj - sidantaj - kun Anjo kaj mi kisis ŝin - kisadis - mi - sur - ŝian buŝon, ŝian orelon, ŝiajn ŝultrojn."

Kelkaj sinjoroj starantaj proksime kaj supozantaj viglan interparoladon, venis oscede al ni. Pro tio mi leviĝis kaj diris laŭte: "Bone, se vi volas, mi iros, sed estas stulte nun iri sur la monton Laŭrencio¹, ĉar la vetero ankoraŭ fridas kaj ĉar falis iomete da neĝo, la vojoj estas kiel sketejo. Sed se vi volas, mi akompanos vin."

Unue li rigardis min mire kaj malfermis sian buŝon kun la larĝaj kaj ruĝaj malsekaj lipoj. Sed poste, kiam li vidis la sinjorojn, kiuj jam estis tute proksimaj, li ridis, leviĝis kaj diris: "Ho tamen, la frideco bonfartigos nin, niaj vestaĵoj estas plenaj de varmego kaj fumo, mi estas eble ankaŭ iomete ebria, sen esti multe trinkinta, jes, ni adiaŭu kaj poste ni iru."

Do ni iris al la dommastrino kaj kiam li kisis al ŝi la manon, ŝi diris: "Vere, mi ĝojas ke via vizaĝo estas hodiaŭ tiel feliĉa, alie ĝi estas ĉiam tiel serioza kaj enua." La boneco de tiuj vortoj tuŝis lin, kaj li ree kisis ŝian manon; tiam ŝi ridetis.

En la antaŭĉambro staris ĉambristino, ni vidis ŝin nun unuafoje. Ŝi helpis nin vesti la surtutojn kaj poste prenis la etan manlampon por lumi al ni tra la ŝtuparo. Jes ja, la knabino estis bela. Ŝia kolo estis nuda kaj nur sub la mentono ĉirkaŭvolvita de nigra velurbanto, kaj ŝia loze vestita korpo estis bele klinita, kiam ŝi antaŭ ni desupris la ŝtuparon, tenante la lampon malalta. Ŝiaj vangoj ruĝis, ĉar ŝi estis trinkinta vinon kaj ŝiaj lipoj estis duone malfermitaj.

Sube ĉe la ŝtuparo ŝi demetis la lampon sur ŝtupon, iomete ŝancele faris paŝon al mia konato kaj ĉirkaŭbrakis kaj kisis lin kaj restis en tiu brakumo. Nur kiam mi metis moneron en ŝian manon, ŝi dormeme malligis siajn brakojn de li, malfermis malrapide la etan dompordon kaj lasis nin al la nokto.

Super la malplena, egalece lumigita strato staris granda luno en iomete nubita kaj pro tio pli vasta ĉielo. Sur la grundo kuŝis delikata neĝo. La piedoj glitis dum irado, pro tio necesis fari etajn paŝojn.

Apenaŭ ni atingis liberan aeron, kiam mi evidente troviĝis en granda vigleco. Mi levis la gambojn petole kaj kraketigis gaje la artikojn, mi kriis nomon super la straton, kvazaŭ amiko eskapintus de mi post angulo, dumsalte mi ĵetis la ĉapelon alten kaj kaptis ĝin fanfarone.

Sed mia konato iris senatente apud mi. Li tenis la kapon klinita. Li ankaŭ ne parolis.

Tio mirigis min, ĉar mi atendis, ke la ĝojo frenezigos lin, kiam la societo ne plu ĉirkaŭis lin. Mi fariĝis pli trankvila. Mi estis ĵus doninta al li vigligan baton sur la dorson, kiam kaptis min honto, tiel ke mi mallerte retiris mian manon. Ĉar ĝi estis al mi senutila, mi metis ĝin en la poŝon de mia jako.

Ni iris do mute. Mi atentis pri tio, kiel sonis niaj paŝoj kaj ne povis kompreni, ke mi ne kapablis resti sampaŝa kun mia konatulo. Tio incitis min iomete. La luno estis klara, oni povis vidi nete. Ie kaj tie iu apogis sin kontraŭ fenestro kaj rigardis nin.

Kiam ni eniris la Ferdinandstraton², mi rimarkis, ke mia konato ekzumis melodion; estis tute mallaŭte, sed mi aŭdis ĝin. Mi trovis, ke tio estas por mi ofenda. Kial li ne parolis kun mi? Sed se li ne bezonis min, kial li ne estis lasinta min en mia trankvilo. Mi memoris kolere la bonan dolĉaĵon, kiun mi estis pro li lasinta sur mia tableto. Mi memoris ankaŭ la benediktinon kaj fariĝis iomete gaja, eblas diri preskaŭ orgojla. Mi apogis la manojn en la koksojn kaj imagis, ke mi promenas sola. Mi antaŭe estis en societo, savis sendankan junulon antaŭ hontigo kaj nun promenis en la lunlumo. Dumtage en la ofico, vespere en societo, nokte sur la stratoj kaj nenio supermezure. Jen en sia natureco senlima vivmaniero!

Tamen, mia konato iris ankoraŭ post mi, li eĉ rapidigis sian iradon, kiam li rimarkis, ke li estis postrestinta kaj faris, kvazaŭ tio estus io natura. Sed mi pripensis, ĉu ne estus eble konvene eniri en flankstraton, ĉar mi ja ne estis devigita al komuna promenado. Mi povis hejmeniri sola kaj neniu rajtis min malhelpi. En mia ĉambro mi lumigus la starlampon, kiu estas en fera framo sur la tablo, mi eksidus en mian brakseĝon, kiu staras sur la disŝirita orientlanda tapiŝo. - Kiam mi atingis tion, invadis min la malforteco, kiu ĉiam venas sur min, kiam mi devas pensi pri reiro al mia loĝejo kaj ree pasigi horojn sola inter la pentritajn vandojn kaj sur la planko, kiu en la orkadra spegulo pendanta ĉe la dorsa vando ŝajnas oblikve dekliva.Miaj kruroj laciĝis kaj jam mi estis decidita ĉiukaze hejmeniri kaj enlitiĝi, kiam venis al mi la dubo, ĉu mi nun ĉe la foriro salutu aŭ ne mian konaton. Sed mi estis tro timema por foriri sensalute kaj tro malforta por saluti kun laŭta krio, do mi rehaltis, apogis min ĉe lunluma dommuro kaj atendis.

Mia konato alvenis gajpaŝe kaj eble ankaŭ iomete maltrankvila. Li faris grandajn gestojn, palpebrumis nun, etendis la brakojn horizontale en la aeron, forte streĉis sian kapon, sur kiu troviĝis malmola nigra ĉapelo, supren al mi kaj ŝajnis per ĉio ĉi voli montri, ke li tre bone scias aprezi la ŝercon, kiun mi prezentas ĉi tie por gajigi lin. Mi estis senhelpa kaj diris mallaŭte: "Hodiaŭ estas gaja vespero." Ĉe tio mi eligis fuŝitan ridon. Li respondis: "Jes, kaj ĉu vi vidis, kiel ankaŭ la ĉambristino min kisis?" Mi ne povis paroli, ĉar mia kolo plenis de larmoj, pro tio mi provis trumpeti kiel poŝtkorno, por ne resti muta. Unue li kovris siajn orelojn, poste li skuis afable dankante mian dekstran manon. Tiu certe sentiĝis malvarma, ĉar li tuj delasis ĝin kaj diris: "Via mano estas tre malvarma, la lipoj de la ĉambristino estis pli varmaj, ho jes." Mi kapjesis komprene. Sed dum mi petis la karan dion doni al mi firmecon, mi diris: "Jes, vi pravas, ni iru hejmen kaj morgaŭ matene mi oficos; konsideru, oni povas ja tie dormi, sed tio ne estas la plej taŭga. Vi pravas, ni iru hejmen." Ĉe tio mi etendis al li la manon, kvazaŭ per tio la afero estus finita kaj forgestita. Sed li ridete akceptis mian parolmanieron: "Jes, vi pravas, tia nokto ne estu fordormita en lito. Konsideru nur la kvanton da feliĉaj pensoj, kiun oni sufokas per la litkovrilo, kiam oni kuŝas sola en sia lito kaj la kvanton da malfeliĉaj sonĝoj, kiun oni varmigas per ĝi." Kaj pro ĝojo pri tiu inspiro, li kaptis antaŭe ĉe la brusto - pli alten li ne atingis - forte mian jakon kaj skuis min bonhumore; poste li kuntiris siajn okulojn kaj diris konfidence: "Ĉu vi scias, kia vi estas, vi estas komika."  Ĉe tio li komencis pluiri kaj mi sekvis lin, sen rimarki ĝin, ĉar okupis min lia eldiro.

Unue ĝi ĝojigis min, ĉar ĝi ŝajnis montri, ke li supozis ion en mi, kio ja ne estis en mi, sed estigis lian konsideron pri mi per tio, ke li supozis ĝin. Tia rilato feliĉigas min. Mi estis kontenta ne esti hejmenirinta kaj mia konatulo fariĝis por mi tre valora kia iu, kiu donas al mi valoron antaŭ la homoj, sen ke mi devas ĝin antaŭe akiri! Mi alrigardis mian konatulon kun amaj okuloj. Pense mi protektis lin kontraŭ danĝeroj, precipe kontraŭ rivaloj kaj ĵaluzaj viroj. Lia vivo fariĝis al mi pli kara ol mia. Mi trovis lian vizaĝon bela, mi fieris pri tio, ke li havas favoron de la virinoj, kaj mi partoprenis la kisojn, kiujn li tiuvespere ricevintis de du knabinoj. Ho, tiu vespero estis gaja! Morgaŭ mia konato parolos kun fraŭlino Ana; ordinarajn aferojn unue, kiel estas nature, sed poste li subite diros: "Hieraŭ nokte mi estis kune kun homo, kian vi kara Anjo certe ankoraŭ neniam vidis. Li aspektas, - kiel mi priskribu lin - kiel stango en pendobalanca movo, sur kiu flavhaŭta kaj nigrahara kranio estas iom mallerte enpikita. Lia korpo estas pripendigita per multaj, sufiĉe malgrandaj, akre flavecaj ŝtofpecoj, kiuj lin hieraŭ komplete kovris, ĉar en la senventeco de tiu nokto ili glate algluiĝis. Li paŝis timeme apud mi. Vi, mia kara Anjo, kiu tiom bone scias kisi, mi scias, vi iomete ridus kaj iomete timus, sed mi, kies ami tute disflugis pro amo al vi, mi ĝojis lian ĉeeston. Li estas eble malfeliĉa kaj pro tio li mutas kaj tamen oni estas apud li en feliĉa maltrankvilo, kiu ne ĉesas. Mi estis hieraŭ ja klinita de propra feliĉo, sed preskaŭ mi forgesis pri vi. Estis al mi, kvazaŭ per la spirmovoj de lia plata brusto leviĝus la dura volbo de la stelita ĉielo. La horizonto rompe malfermiĝis kaj sub ekflamigitaj nuboj videbliĝis pejzaĝoj senfinaj, kiaj feliĉigas nin. - Ĉielo mia, kiom mi amas vin Anjo kaj via kiso estas al mi pli kara ol pejzaĝo. Ni ne parolu plu pri li kaj amu nin unu la alian."

Kiam ni poste lantpaŝe suriris la kajon, mi ja enviis mian konaton pro la kisoj, sed mi sentis ankaŭ kun gajeco la internan hontiĝon, kiun li rilate al mi, tia kia mi aperis al li, certe sentis.

Tiel mi pensis. Sed miaj pensoj tiam konfuziĝis, ĉar la Moldavo kaj la urbkvartaloj de la alia riverbordo kuŝis en mallumo. Nur kelkaj lumoj lumis kaj ludis per la rigardantaj okuloj.

Ni staris ĉe la parapeto. Mi alvestis la gantojn, ĉar de la akvo venis malvarma blovo; poste mi suspiris senkaŭze, kiel oni eble faras antaŭ rivero en la nokto, kaj volis pluiri. Sed mia konato rigardis en la akvon kaj tute ne moviĝis. Poste li ankoraŭ pli proksimiĝis al la parapeto, apogis la brakojn sur la feron kaj metis la frunton en siajn manojn. Tio ŝajnis al mi stulta. Mi sentis malvarmon kaj refaldis mian kolumon alten. Mia konato etendiĝis kaj metis sian bruston, kiu nun kuŝis sur liaj streĉitaj brakoj, sur la parapeton. Hontigite mi rapidis paroli, por subpremi mian oscedon: "Ĉu ne, estas ja strange, ke ĝuste nur la nokto kapablas nin tute dronigi en memorojn. Nun ekzemple mi memoras tion ĉi. Foje mi sidis sur benko ĉe la bordo de rivero vespere en tordiĝa pozicio. Mi vidis, kun la kapo sur la brako, kiu kuŝis sur la ligna apogilo de la benko, la nubecajn montojn de la alia bordo kaj aŭdis delikatan violonon, kiun ludis iu en la strandhotelo. Sur ambaŭ bordoj de tempo al tempo veturis ŝovataj trajnoj kun ekbrilanta fumo." - Tiel mi parolis kaj provis malantaŭ la vortoj streĉe inventi amhistoriojn kun strangaj situacioj; ankaŭ iom da krudeco kaj rekta seksperforto ne devis manki.

Sed apenaŭ mi eligis la unuajn vortojn, kiam mi konatulo indiferente kaj nur surprizita vidi min ankoraŭ ĉi tie - tiel ŝajnis al mi - direktis sin al mi kaj diris: "Vidu, tiel okazas ĉiam. Kiam mi hodiaŭ malsupreniris la ŝtuparon por fari ankoraŭ vesperan promenadon antaŭ ol devige iri al la societo, mi miris, ke miaj ruĝecaj manoj en la blankaj manumoj svingadis kaj ke ili faris tion kun nekutima vigleco. Tiam mi atendis aventurojn. Tiel okazas ĉiam," tion li diris jam irante, nur preterpase, kiel etan observaĵon.

Sed min tio tre tuŝis kaj al mi doloriĝis, ke mia longa figuro eble povus esti al li malagrabla, apud kiu li eble ŝajnis tro malgranda. Kaj tiu cirkonstanco turmentis min, kvankam ja estis nokto kaj ni renkontis preskaŭ neniun, tamen tiom, ke mi kurbigis mian dorson tiom ke miaj manoj dumire tuŝis miajn genuojn. Sed por ke mia konato ne rimarku mian intencon, mi ŝanĝis mian teniĝon nur iom post iom kun granda prudento kaj provis devojigi lian atenton de mi per rimarkigoj pri la arboj de la pafist-insulo³ kaj pri la spegulado de la pontlampoj en la rivero. Sed kun subita movo li turnis sian vizaĝon al mi kaj diris indulge: "Sed kial vi iras tiel? Vi estas ja tute klinita kaj preskaŭ malgranda kiel mi!"

Ĉar li diris tion bonintence, mi respondis: "Tio povas esti. Sed tiu pozicio estas al mi agrabla. Sciu ke mi estas sufiĉe malforta, kaj mi nur pene sukcesas teni mian korpon rekta. Tio ne estas bagatela, mi estas tre longa -"

Li diris iom suspekteme: "Tio estas ja nura kaprico. Vi antaŭe ja iris tute rekte, mi kredas kaj ankaŭ en la societo vi tenis vin sufiĉe bone. Vi eĉ dancis, ĉu? Aŭ ne? Sed tamen vi iris rekte kaj tion vi certe kapablas ankaŭ nun."

Mi respondis insiste kaj rebatante per la mano: "Jes, jes mi iris rekte. Sed vi subtaksas min. Mi scias, kio estas bona konduto kaj pro tio mi iras kline."

Sed al li tio ne ŝajnis simpla, sed konfuzite de sia feliĉo li ne komprenis la kuntekston de miaj vortoj kaj diris nur: "Nu, kiel vi volas" kaj rigardis la horloĝon de la muelturo⁴, kiu montris preskaŭ la unuan.

Sed mi diris al mi: "Kiom senkoras tiu homo! Kiom tipa kaj klara estas lia indiferento kontraŭ miaj humilaj vortoj! Li simple estas feliĉa kaj tio estas la maniero de la feliĉuloj, trovi ĉion natura, kio okazas ĉirkaŭ ili. Ilia feliĉo starigas brilan kuntekston. Kaj se mi nun saltus en la akvon aŭ se min nun antaŭ li disŝiras spasmoj ĉi tie sur la pavimo sub tiu ĉi arko, ĉiam mi enviciĝus pace en sian feliĉon. Ja, se li ekhavus la kapricon - feliĉulo estas tiom danĝera, tio estas senduba - li ankaŭ mortbatus min kiel stratmurdisto. Tio estas certa kaj ĉar mi estas malkuraĝa, mi pro ektimo eĉ ne kuraĝus kriegi. - Pro dio! -["] Mi retrorigardis angore. Antaŭ malproksima kafejo kun rektangulaj nigraj vitroj, ĝendarmo lasis sin gliti sur la pavimo. Lia sabro malhelpis lin iomete, li prenis ĝin en la manon kaj nun tio funkciis multe pli bele. Kaj kiam mi ĉe tiu ioma distanco aŭdis lin eĉ mallaŭte jubili, tiam mi estis konvinkita, ke li ne savus min, se mia konato volus mortbati min.

Sed nun mi sciis ankaŭ, kion mi devis fari, ĉar ĝuste antaŭ teruraj okazaĵoj venas sur min granda decidemo. Mi devis forkuri. Tio estis tute simpla. Nun ĉe envojiĝo maldekstren al la Karloponto⁵ mi povis dekstren salti en la Karlostraton⁶. Ĝi estis anguleca, ekzistis tie mallumaj dompordegoj kaj vinejoj, kiuj estis ankoraŭ malfermitaj; mi ne devis malesperi.

Kiam ni eliris el sub la arko fine de la kajo, mi kuris kun livitaj brakoj en la straton; sed kiam mi alvenis ĉe malgranda pordo de la preĝejo, mi falis, ĉar tie estis ŝtupo, kiun mi ne estis vidinta. Krakis. La venonta lanterno estis malproksima, mi kuŝis en mallumo. El vinejo venis dikulino kun fumanta lampeto por kontroli kio okazis sur la strato. La pianoludo ĉesis kaj viro malfermis tute la ankoraŭ duone malfermitan pordon. Li grandioze kraĉis sur ŝtupon kaj dum li tiklis la inon inter la mamoj, li diris, ke tio kio okazis estas ĉiukaze sensignifa. Ili post tio returniĝis kaj la pordo estis refermita.

Kiam mi provis restariĝi, me refalis. "Estas glatglacio," diris mi kaj sentis doloron en la genuo. Sed tamen mi ĝojis, ke la homoj en la vinejo ne povis vidi min kaj pro tio ŝajnis al mi plej komforte resti kuŝa ĉi tie ĝis la matena krepusko.

Mia konato estis certe pluirinta ĝis la ponto sen rimarki mian adiaŭon, ĉar li venis nur post iom da tempo al mi. Mi ne vidis lin mirigita, kiam li kompate kliniĝis al mi kaj karesis min per mola mano. Li movis ĝin ĉe miaj vangostoj supren kaj suben kaj poste metis du dikajn fingrojn al mia malalta frunto: "Vi dolorigis vin, ĉu ne? Estas glatglacio kaj oni devas esti singarda - la kapo doloras al vi? Ne? Aĥ la genuo, ĉu." Li parolis en kantanta tono, kvazaŭ li rakontus historion kaj krome tre agrablan historion pri tre malproksima doloro en genuo. Li movis ankaŭ siajn brakojn, sed li ne pensis pri levi min. Mi apogis la kapon sur mian dekstran manon - la kubuto kuŝis sur pavimoŝtono - kaj diris rapide, por ke mi ne forgesu: "Mi ne vere scias, kial mi kuris dekstren. Sed mi vidis sub la laŭboj de tiu ĉi preĝejo, - mi ne scias, kiel ĝi nomiĝas, ho mi petas, pardonu - kuri katon. Malgrandan katon kaj ĝi havis helan felon. Pro tio mi rimarkis ĝin. - Ho ne, ne estis pro tio, senkulpigu min, sed estas sufiĉa peno regi sin la tutan tagon. Oni simple dormas por fortiĝi por tiu peno, sed se oni ne dormas, tiam ne malofte okazas al oni sensencaj aferoj, sed estus malĝentile de niaj akompanantoj laŭte miri pri tio."

Mia konatulo havis la manojn en la poŝoj kaj rigardis super la malplena ponto, poste al la Krucsinjora preĝejo⁷ kaj poste al la ĉielo, kiu estis klara. Ĉar li ne estis min aŭskultinta, li poste diris timeme: "Ja, kial vi ne parolas, mia kara; ĉu vi malbonfartas - nu kial vi ne leviĝas - estas ja malvarme ĉi tie, vi malvarmumiĝos kaj krome ni ja volis sur la Laŭrencian monton."

"Kompreneble," diris mi, "pardonu" kaj mi leviĝis sole, sed kun forta doloro. Mi ŝanceliĝis kaj devis fikse rigardi la monumenton de Karlo la Kvara por esti certa pri mia starpunkto. Sed la lunlumo estis mallerta kaj movis ankaŭ Karlon la Kvaran. Mi miris pri tio kaj miaj piedoj fariĝis multe pli fortaj pro timego, ke Karlo la Kvara povus renversiĝi, se mi ne restus en trankviliga pozicio. Poste mia fortostreĉo ŝajnis al mi senutila, ĉar Karlo la Kvara tamen defalis, ĝuste kiam mi ekpensis, ke mi estus amata de knabino en bela blanka robo.

Senutilan mi faras kaj multon preterlasas. Kiom feliĉa estis tiu ideo koncerne la knabinon! - Kaj afable estis tiam de la luno, ke ĝi lumigis ankaŭ min kaj mi volis pro modesteco starigi min sub la volbaĵon de la pontoturo, kiam mi komprenis, ke estas ja nur nature, ke la luno prilumas ĉion. Pro tio mi ĝoje etendis miajn brakojn por tute ĝui la lunon. - Jen mi memoris la verson:
Mi saltis tra la stratojn
kiel ebria kuristo
stamfante tra l' aero,
kaj mi sentis malpezecon, kiam, farante naĝomovojn per la leĝeraj brakoj, mi sendolore kaj senpene antaŭeniĝis. Mia kapo kuŝis bone en malvarmeta aero kaj la amo de la blankvestita knabino malĝoje ravis min, ĉar ŝajnis al mi, kvazaŭ mi naĝus for de la enamiĝintino kaj ankaŭ de la nubecaj montoj de ŝia regiono. - Kaj mi memoris, ke foje mi malamis feliĉan konatulon, kiu ankoraŭ nun eble iris apud mi, kaj mi ĝojis pri tio, ke mia memoro estis tiom bona, ke ĝi konservis eĉ tiom flankajn aferojn. Ĉar la memoro havas multon portendan. Tiel mi subite konis ĉiujn ĉi multajn stelojn per nomo, kvankam mi tion neniam estis lerninta. Ja estis strangaj nomoj, malfacile memorteneblaj, sed mi sciis ilin ĉiujn kaj tre precize. Mi levis mian montrofingron alten kaj nomis la nomojn unuope laŭte - Sed mi ne povis nomi multajn stelojn, ĉar mi devis plunaĝi, se mi ne volis tro subakviĝi. Sed por ke oni poste ne povu diri al mi, ke super la pavimo ĉiu kapablas naĝi kaj ke ne valoras la penon rakonti tion, mi per elano leviĝis super la parapeto kaj naĝe ĉirkaŭis ĉiun sanktulstatuon kiun mi renkontis. - Ĉe la kvina, kiam mi ĝuste per superaj batoj tenis min super la pavimo, mia konatulo kaptis mian manon. Jen mi ree staris sur la pavimo kaj sentis doloron en la genuo. Mi estis forgesinta la nomojn de la steloj kaj pri la kara knabino mi sciis nur, ke ŝi portis blankan robon, sed mi tute ne plu povis memori, kiujn motivojn mi havis por kredi la amon de la knabino. Leviĝis en mi granda kaj tiom pravigita kolero kontraŭ mia memoro kaj angoro ke mi povas perdi la knabinon. Kaj tiel mi ripetis streĉe kaj senĉese "blanka robo, blanka robo", por almenaŭ per tiu sola signo konservi al mi la knabinon. Sed tio ne helpis. Mia konatulo trudis sin per siaj paroladoj ĉiam pli proksimen al mi kaj en la momento, kiam mi komencis kompreni liajn vortojn, blanka brileto saltis gracie laŭlonge de la ponta parapeto, ŝvebis tra la pontoturo kaj saltis en la malluman straton.

"Ĉiam mi amis," diris mia konatulo montrante la statuon de la sankta Ludmila, "la manojn de tiu anĝelo, maldekstre. Ilia delikateco estas senlima kaj la malfermiĝantaj fingroj tremas. Sed ekde ĉi-vespere, tiuj manoj estas al mi indiferentaj, tion mi povas diri, ĉar mi kisis manojn." - Jen li brakumis min, kisis miajn vestaĵojn kaj puŝis sian kapo kontraŭ mian ventron.

Mi diris: "Jes ja, mi kredas tion. Mi ne dubas," kaj ĉe tio mi pinĉis lin per miaj fingroj en liajn surojn, tiom kiom li lasis ilin liberaj. Sed li ne sentis tion. Tiam mi diris al mi: "Kial vi iras kun tiu homo? Vi ne amas lin kaj vi ankaŭ ne malamas lin, ĉar lia feliĉo konsistas nur el knabino kaj eĉ ne estas certe ke ŝi portas blankan robon. Do tiu homo estas al vi indiferenta - ripetu tion - indiferenta. Sed li estas ankaŭ sendanĝera, kiel pruviĝis. Do iru kun li plu sur la monton Laŭrenca, ĉar vi estas jam survoje en bela nokto, sed lasu lin paroli kaj amuziĝu viamaniere, per tio - diru tion mallaŭte - vi protektas vin plej bone."
 
 
 

II

Amuziĝoj aŭ

pruvo de tio, ke neeblas vivi.

 

1.Rajdado

Jam mi saltis kun nekutima lerteco sur la ŝultrojn de mia konato kaj per tio, ke mi puŝis miajn pugnojn en lian dorson, mi iomete trotigis lin. Sed kiam li ankoraŭ plurfoje malobeeme stamfis kaj kelkfoje eĉ haltis, mi hakis per miaj botoj en lian ventron, por vigligi lin. Tio sukcesis kaj kun bona rapideco ni avancis ĉiam pli en la internon de granda, sed ankoraŭ nefinita regiono, en kiu vesperis.

La landstrato, sur kiu mi rajdis, estis ŝtoneca kaj konsiderinde ascendis, sed ĝuste tio plaĉis al mi kaj mi igis ĝin eĉ pli ŝtoneca kaj kruta. Tuj kiam mia konato stumblis, mi tiregis lin alten ĉe lia hararo kaj tuj kiam li suspiris, mi boksis lin en la kapon. Ĉe tio mi sentis, kiom saniga estis al mi tiu vespera rajdado ĉe tiu bona humoro kaj, por ankoraŭ pli senbridigi, mi blovigis fortan kontraŭan venton per longaj puŝoj en nin. Nun mi eĉ troigis sur la larĝaj ŝultroj de mia konato la saltan movon de rajdo kaj, dum mi tenis min ambaŭmane firme ĉe lia kolo, mi ege retroklinigis mian kapon kaj kontemplis la diversajn nubojn, kiu malpi forte ol mi peze flugis kun la vento. Mi ridis kaj tremis pro kuraĝo. Mia jako etendiĝis kaj donis al mi forton. Ĉe tio mi premis miajn manojn forte unu en la alian kaj faris, kvazaŭ mi ne scius, ke per tio mi strangolis mian konaton.

Sed al la ĉielo, kiu iom post iom kovriĝis per la kurbaj branĉoj de la arboj, kiujn mi kreskigis rande de la strato, mi kriis en la ege varmigita rajdmovado: "Mi havas ankoraŭ ion alian por fari ol ĉiam aŭdi enamiĝintan babiladon. Kial li venis al mi, tiu babilema enamiĝinto? Ili ĉiuj estas feliĉaj kaj fariĝas tiaj precipe kiam aliulo scias tion. Ili kredas havi feliĉan vesperon kaj jam pro tio ili ĝuas la estontan vivon."

Tiam falis mia konato, kaj kiam mi kontrolis lin, mi trovis, ke li estis grave vundita ĉe la genuo. Ĉar li ne povis plu utili al mi, mi lasis lin sur la ŝtonoj kaj nur defajfis kelkajn vulturojn el de la alteco, kiu obeeme eksidis kun serioza beko sur lin, por lin gardi.
 
 

2.Promenado

Senzorge mi pluiris. Sed ĉar mi kiel piediranto timis la penadon de la monteca strato, mi ĉiam pli sendeklivigis la vojon por fine malaltigi ĝin en valon.

La ŝtonoj malaperis laŭ mia volo kaj la vento silentiĝis kaj perdiĝis en la vespero. Mi iris bonmarŝe kaj ĉar mi desupris, mi havis la kapon alte levita kaj la korpon rigida kaj la brakojn malantaŭ la kapo kunigitaj. Ĉar mi ŝatas picearbarojn, mi iris tra picearbaroj kaj, ĉar mi ŝatas mute rigardi en la elsteligitan ĉielon, sur la grande etendita ĉielo la steloj malrapide kaj trankvile leviĝis, kiel ankaŭ alie estas ilia maniero. Nur kelkajn etenditajn nubojn mi vidis, kiujn vento, blovanta nur en ilia alteco, tiris tra la aero.

Sufiĉe malproksime fronte al mia strato, disigite de mi verŝajne de rivero, mi igis altan monton leviĝi, kies alteco, kreskumita de arbustaĵo, limis kun la ĉielo. Eĉ la plej etajn disbranĉiĝojn kaj moviĝojn de la plej altaj branĉoj mi povis klare vidi. Tiu aspekto, kiom ordinara ĝi estu, ĝojigis min tiom, ke mi estante birdeto balanciĝanta sur la vergoj de la foraj hirtaj arbustoj forgesis igi la lunon leviĝi, kiu kuŝis jam post la monto, verŝajne paŭtanta pro la prokrasto.

Sed nun la malvarmeta lumo, kiu antaŭiras la lunleviĝon, etendiĝis sur la monto kaj subite la luno mem levis sin malantaŭ unu el la maltrankvilaj arbustoj. Sed mi dume estis rigardinta en alian direkton kaj kiam mi nun rigardis antaŭ min kaj subite vidis ĝin, kiel ĝi lumis jam kun sia tuta rondeco, mi haltis kun malklaraj okuloj, ĉar mia dekliva strato ŝajnis konduki rekte en tiun timigan lunon.

Sed post momenteto mi kutimiĝis al ĝi kaj konsideris pripenseme, kiom pena fariĝas al ĝi la supreniro, ĝis kiam mi fine, post kiam mi kaj li estis irintaj unu renkonte la alian sufiĉe grandan vojpecon, sentis agrablan dormemon, kiu, kiel mi kredis, venis sur min pro la fortostreĉoj dum la tago, kiujn mi tamen ne plu kapablis memori. Mi iris mallongan tempon kun fermitaj okuloj, tenante min sendorma nur per tio, ke mi laŭte kaj regule kunfrapis la manojn.

Sed post, kiam la vojo minacis forgliti sub miaj piedoj kaj ĉio laca kiel mi komencis malaperi, mi urĝe kaj ekscitmove ekgrimpis la deklivon ĉe la dekstra flanko de la strato, por veni ankoraŭ ĝustatempe en la altan ĥaosan picearbaron, en kiu mi volis tradormi la nokton. La rapido necesis. La steloj jam mallumiĝis kaj la luno dronis malforte en la ĉielo kvazaŭ en moviĝantan akvon. La monto estis jam ero de la nokto, la landstrato finiĝis timige tie, kie mi estis min turninta al la deklivo kaj el la interno de la arbaro mi aŭdis la proksimiĝantan krakadon de falantaj trunkoj. Nun mi povintus ĵeti min tuj sur la muskon por dormi, sed ĉar mi timas la formikojn, mi rampis, la krurojn volvitaj ĉirkaŭ la trunko, sur arbon, kiu ankaŭ jam ŝanceliĝis sen vento, kuŝis min sur branĉon, la kapon metita kontraŭ la trunko, kaj haste endormiĝis, dum sciuro de mia kaprico kun krutalta vosto sidis sur la tremanta fino de la branĉo kaj balanciĝis.

Mi dormis sensonĝe kaj profunde. Min ne vekis la subiro de la luno nek la suriro de la suno. Kaj eĉ se mi jam estis vekiĝanta, mi retrankviligis min dirante: "Vi tre penis dum la hieraŭa tago, pro tio domaĝu vian dormon" kaj ree endormiĝis.

Sed kvankam mi ne sonĝis, mia dormo tamen ne estis sen ia konstanta leĝera ĝenado. Tra la tuta nokto mi aŭdis iun paroli apud mi. Mi apenaŭ aŭdis la vortojn mem, krom kelkajn kiel "benko ĉe la riverbordo" "nubecaj montoj" "trajnoj kun ekbrilanta fumo", sed nur la manieron akcenti kaj mi memoras, ke mi ankoraŭ endorme frotis al mi la manojn pro ĝojo pri tio, ke mi ne devis ekkoni la unuopajn vortojn, ĉar mi ja estis dormanta.

Antaŭ noktomezo la voĉo estis tre gaja, ofenda. Mi ektremis kredante, ke iu sube trasegas mian arbon, kiu jam antaŭe estis ŝanceliĝinta. - Post noktomezo la voĉo serioziĝante retiriĝis kaj faris paŭzojn inter la frazoj, tiel ke ŝajnis kvazaŭ ĝi respondus demandojn, kiujn mi ne faris. Tiam mi fartis pli agrable kaj mi kuraĝis etendi min. - Kontraŭ mateno la voĉo fariĝis pli kaj pli afabla. La dormejo de la parolanto ŝajnis esti tute ne pli sekura ol mia, ĉar mi rimarkis nun, ke li parolis de la najbaraj branĉoj. Tiam mi fariĝis aŭdaca kaj kuŝiĝis kun la dorso kontraŭ li. Tio evidente malgajigis lin, ĉar li ĉesis paroli kaj mutis tiom longe, ke li antaŭtagmeze, kiam mi estis jam tute malkutimiĝinta de tiu bruo, per leĝera suspiro vekis min.

Mi vidis en nubitan ĉielon, kiu ne nur estis super mia kapo, sed ankaŭ ĉirkaŭis min. La nuboj tiom pezis, ke ili ŝoviĝis malalte super la musko, puŝiĝis kontraŭ la arboj, disŝiriĝis ĉe la branĉoj. Iuj terenfalis por iom da tempo aŭ lasis sin fiksi de la arboj, ĝis kiam venis pli forta vento kaj puŝis ilin pluen. La plejparto portis strobilojn, derompitajn branĉojn, kamenojn, mortintajn sovaĝbestojn, flagtukojn, ventoflagojn kaj aliajn plejofte nekoneblajn aĵojn, kiuj ili ie en la foro ŝvebante estis kunprenintaj.

Mi kaŭris ete sur mia branĉo kaj devis zorgi ke mi forŝovu nubojn, kiuj minacis min, aŭ eviti ilin, se ili estis larĝaj. Sed tio estis peza laboro por mi, kiu estis ankoraŭ duondorma, ankaŭ maltrankviligita de suspiroj, kiujn mi ankoraŭ ofte kredis aŭdi. Sed mi vidis kun miro, ke ju certa mi fariĝis pri mia vivo, des pli alte kaj larĝe etendiĝis ankaŭ la ĉielo, ĝis kiam fine post mia lasta oscedo estis konebla la regiono de la vespero, kiu kuŝis nun sub pluvonuboj.

Tiu tiel rapide estiĝinta larĝeco de mia vido timigis min. Mi pripensis, kial mi venis ĉi tien en tiun ĉi landon, kies vojojn mi ne konis. Ŝajnis al mi, ke mi en sonĝo vojeraris ĉi tien kaj kaj ke mi komprenis mian teruran situacion nur vekiĝante. Tiam mi bonŝance aŭdis birdon en la arbaro kaj venis al mi la trankviliga ideo, ke mi ja venis ĉi tien pro mia plezuro.

"Via vivo estis monotona," tiel mi laŭte parolis por konvinki min, "estis vere necese ke vi estu kondukita aliloken. Vi povas esti kontenta, estas gaje ĉi tie. La suno brilas."

Jen brilis la suno kaj la pluvnuboj fariĝis blankaj kaj malpezaj kaj etaj en la blua ĉielo. Ili brilis kaj baŭmis. Mi vidis riveron en valo.

"Jes, estis monotona. Vi meritas tiun amuziĝon," mi pludiris, kvazaŭ devigite, "sed ĉu ĝi ne estis ankaŭ en danĝero." Jen mi aŭdis iun terure proksime suspiri.

Mi volis rapide degrimpi, sed ĉar la branĉo tremis kiel mia mano, mi falis rigidiĝinte el la alteco. Mi sentis apenaŭ la puŝiĝon kaj ankaŭ ne havis dolorojn, sed mi sentis min tiom malforta kaj malĝoja, ke mi metis la vizaĝon en la arbargrundon, ĉar mi ne povis elteni la penon vidi la aferojn de la tero ĉirkaŭ mi. Mi estis konvinkita, ke ĉiu movo kaj ĉiu penso estas eldevigitaj, ke oni pro tio gardu sin kontraŭ ili. Ke male estas plej nature kuŝi ĉi tie en la herboj, la brakojn ĉekorpe kaj la vizaĝon kaŝite. Kaj mi persvadis min, ke mi envere ĝoju esti jam en tiu ĉi memkomprenebla situacio, ĉar alie mi bezonus multajn penigajn batalojn, kiel paŝojn aŭ vortojn, por veni en ĝin.

Sed mi ne kuŝis longe, kiam mi aŭdis iun plori. Ĝi estis proksime apud mi kaj pro tio ĝi kolerigis min. Ĝi kolerigis min tiom, ke mi komencis pripensi, kiu la ploranto povas esti. Sed apenaŭ mi ekpripensis, kiam mi en freneza angoro komencis tiom violente ruliĝi, ke mi tute kovrita de picepingloj deruliĝis la deklivon ĝis en la polvokovritan straton. Kaj kvankam kun miaj polvkovritaj okuloj mi vidis ĉion nur kvazaŭ ĝi estus fantazia, mi tamen tuj plukuris laŭ la strato, por fine eviti ĉiuj fantasmajn homojn.

Mi anhelis kurante kaj en la konfuziĝo mi perdis la regon super mi. Mi vidis, kiel miaj gamboj kun siaj larĝe reliefiĝantaj genuoj leviĝis, sed mi ne plu povis halti, ĉar miaj brakoj svingiĝis alen kaj reen, kiel dum tre gaja promenado, ankaŭ mia kapo svingiĝis. Tamen mi penis fride kaj malespere, trovi savon. Tiam mi memoris la riveron, kiu devis esti proksima kaj tuj mi ankaŭ vidis je mia ĝojo mallarĝan vojon, kiu flankiĝis kaj kiu efektive kondukis min post kelkaj saltoj inter herbejoj al la bordo.

La rivero estis larĝa kaj ĝiaj malgrandaj laŭtaj ondoj estis prilumataj. Ankaŭ aliborde estis herbejoj, kiuj poste transiris en veprojn, post kiuj oni vidis en granda malproksimo helajn fruktarbajn aleojn, kiuj kondukis al verdaj montetoj.

Ĝojigite de tiu vido mi kuŝiĝis kaj pensis, dum mi tenis al mi la orelojn fermitaj kontraŭ timata plorado, ke ĉi tie mi povus kontentiĝi. Ĉar ĉi tie estas solece kaj bele. Ne necesas multa kuraĝo por vivi ĉi tie. Oni devos turmentiĝi ĉi tie kiel ankaŭ aliloke, sed ĉe tio ne necesos bele moviĝi. Tio ne necesos. Ĉar ekzistas nur montoj kaj granda rivero kaj mi estas ankoraŭ sufiĉe prudenta por opinii ilin senvivaj. Ja, se mi vespere sola stumblos sur la ascendaj herbaraj vojoj, mi ne estos pli forlasita ol la monto, escepte ke mi sentos tion. Sed mi kredas, ke ankaŭ tio forpasos.

Tiel mi ludis kun mia estonta vivo kaj provis obstine forgesi. Mi rigardis ĉe tio, kun la okuloj duonfermitaj, en tiun ĉielon, kiu estis en nekutime bonŝancaj kolornuancoj. Jam delonge mi ne vidis ĝin tia, mi estis kortuŝita kaj memorigita pri certaj tagoj, dum kiuj mi ankaŭ estis kredinta vidi ĝin tia. Mi delasis la manojn de miaj oreloj, etendis miajn brakojn kaj lasis ilin fali en la herbojn.

Mi aŭdis malproksime iun malforte singulti. Ventiĝis kaj grandaj amasoj da sekaj folioj, kiujn mi ne vidis antaŭe, susure ekleviĝis. De la fruktarboj freneze klakadis nematuraj fruktoj sur la grundon. Malantaŭ  monto venis malbelaj nuboj. La riverondoj knaris kaj cedis antaŭ la vento.

Mi rapide ekstaris. Mia koro doloris, ĉar nun ŝajnis neeble eliĝi el miaj suferoj. Jam mi volis returni min por forlasi tiun regionon kaj reveni al mia antaŭa vivmaniero, kiam mi ekhavis la jenan ideon: "Kiom strange, ke distingitaj personoj estas ankoraŭ niatempe transriverigataj en tiu malfacila maniero. Ne ekzistas alia klarigo por tio ol ke ĝi estas malnova kutimo."  Mi skuis la kapon, ĉar mi estis mirigita.
 
 

3.La dikulo

a) Alparolado al la pejzaĝo

El la arbustoj de la alia bordo potence elpaŝis kvar nudaj viroj tenantaj sur siaj ŝultroj lignan homportilon. Sur tiu portilo sidis en orentlanda pozicio monstre dika viro. Kvankam li estis portata tra arbustoj sur nevojigita itinero, li tamen ne disŝovis la dornozajn branĉojn, sed ilin trankvile trapuŝis per sia senmova korpo. Liaj faltaj grasamasoj estis tiom zorge disetenditaj, ke ili ja kovris la tutan homportilon kaj eĉ ĉe la flankoj dependis kvazaŭ borderaĵo de flaveca tapiŝo kaj tamen ne ĝenis lin. Lia senhara kranio estis malgranda kaj brilis flave. Lia vizaĝo portis la simplecan esprimon de homo, kiu pripensas kaj ne penas tion kaŝi. Iujfoje li fermis siajn okulojn; kiam li ilin remalfermis, disformiĝis lia mentono.

"La pejzaĝo ĝenas min en mia pensado," diris li mallaŭte, "ĝi ŝancelas miajn pripensojn, kiel ĉenpontojn dum kolera fluo. Ĝi belas kaj pro tio volas esti rigardata."

"Mi fermas la okulojn kaj diras: Vi verda monto ĉe rivero, vi kiu havas ŝtonaĵon ruliĝanta kontraŭ la akvon, vi estas bela."

"Sed li ne estas kontenta, li volas, ke mi malfermu la okulojn rigarde al li."

"Sed kiam mi diras kun fermita okulo: Monto, mi ne amas vin, ĉar vi memorigas al mi la nubojn, la vesperruĝon kaj la ascendantan ĉielon kaj tio estas aferoj, kiuj preskaŭ plorigas min, ĉar oni povas neniam atingi ilin, se oni portigas sin sur malgranda homportilo. Sed dum vi al mi montras ĉi-tion, insida monto, vi kovras al mi la panoramon, kiu gajigas min, ĉar ĝi montras atingeblon en bela superrigardo. Pro tio mi ne amas vin, ĉeakva monto, ne, mi ne amas vin."

"Sed tiu parolado indiferentus al li kiel mia antaŭa, se mi ne parolus kun malfermitaj okuloj. Alie li ne kontentas."

"Kaj ĉu ni ne devas konservi ĝin amika al ni, por ke ni entute nur konservu ĝin, ĝin, kiu havas tiom kaprican preferon por la kaĉo ne niaj cerboj. Ĝi trabatus nin per sia dentita ombro, ĝi mute antaŭŝovus al mi terure malvarmajn murojn kaj miaj portistoj stumblus sur la malgrandaj ŝtonetoj ĉe la vojo."

"Sed ne nur la monto estas tiom vanta, tiom trudiĝema kaj tiom venĝema poste, ĉio alia estas ankaŭ tia. Tiel do mi devas kun cirklorondaj okuloj - ho ili doloras - ĉiam ripeti:"

"Jes, monto, vi estas bela kaj la arbaroj sur via okcidenta deklivo ĝojigas min. - Ankaŭ pri vi, floro, mi kontentas, kaj via roza koloro gajigas mian animon. - Vi herbo sur la herbejoj, vi estas jam alta kaj forta kaj malvarmigas. - Kaj vi fremdeca arbustaĵo pikas tiom neatendite, ke niaj pensoj eksaltas. Sed vi rivero tiom plaĉas al mi, ke mi igos vian fleksiĝeman akvon min porti."

Post kiam li tiun panegiron dekfoje laŭte deklamis kun iom humila movo de sia korpo, li lasis sian kapon sinki kaj diris kun fermitaj okuloj:

"Sed nun - mi petas vin - monto, floro, herbo, arbustaĵo kaj rivero, donu al mi iom da spaco, por ke mi spiru."

Jen okazis urĝa disŝoviĝo en la ĉirkaŭaj montoj, kiuj puŝiĝis malantaŭ pendantajn nebulojn. La aleoj ja staris firme kaj gardis prokismume la stratlarĝecon, sed ili malaperis frue: En la ĉielo kuŝis antaŭ la suno malseka nubo kun delikate tralumata rando, en kies ombro la lando pli profundiĝis, dum ĉiuj aĵoj perdis sian belan limiĝon.

La paŝoj de la portistoj aŭdebliĝis ĝis mia bordo kaj tamen mi ne povis en la malluma kvarangulo de iliaj vizaĝoj nenion pli detale distingi. Mi vidis nur, kiel ili flankenklinis siajn kapojn kaj kiel ili kurbigis siajn dorsojn, ĉar la ŝarĝo estis nekutima. Mi havis zorgon pro ili, ĉar mi rimarkis, ke ili estis lacaj. Pro tio mi streĉe rigardis ilin treti en la bordan herbaron, poste ankoraŭ regulpaŝe iri tra la malseka sablo ĝis fine sinki en la ŝliman kanaron, kie la du malantaŭaj portistoj klinis sin ankoraŭ pli profunde por teni la portilon en ĝia horizontala pozicio. Mi premis la manojn unu en la alian. Nun ili devis ĉiupaŝe altenlevi la piedojn, tiel ke iliaj korpoj en la malvarmeta aero de tiu ĉi ŝanĝiĝema posttagmezo brilis pro ŝvito.

La dikulo sidis trankvile, la manojn sur siaj femuroj; la longaj pintoj de la kanoj tuŝis lin, kiam ili kunfrapiĝis post la antaŭaj portistoj.

La movoj de la portistoj fariĝis pli senregulaj, ju pli ili proksimiĝis la akvon. Kelkfoje la protilo ŝanceliĝis kvazaŭ ĝi estus jam sur la ondoj. Malgrandajn flakojn en la kanaro ili devis transsalti aŭ ĉirkaŭiri, ĉar eble ili profundis. Foje leviĝis sovaĝaj anasoj kriante kaj ascendis rekte en la pluvonubon. Jen mi vidis la vizaĝon de la dikulo en eta moviĝo; ĝi estis tute maltrankvila. Mi leviĝis kaj rapidis kun abruptaj saltoj tra la ŝtonoza deklivo, kiu disigis min de la akvo. Mi ne atentis ke estis danĝere, sed mi nur celis helpi la dikulon, se liaj servistoj ne plu kapablus porti lin. Mi kuris tiom senpripense, ke mi sube ĉe la akvo ne povis halti, sed devis kuri iom en la suprenŝprucantan akvon kaj haltis nur kiam la akvo atingis mian genuon.

Sed aliborde la servistoj kun korpotordiĝoj estis metinta la portilon en la akvon kaj dum ili per unu mano tenis sin super la maltrankvila akvo, ili supren tenis per kvar harozaj brakoj la portilon, tiel ke oni vidis la nekutime elstarantajn muskolojn.

La akvo frapis unue la mentonon, poste altiĝis ĝis la buŝo, la kapo de la portistoj retrokliniĝis kaj la portolignoj falis sur la ŝultrojn. La akvo kvazaŭ lude plaŭdis jam ĉirkaŭ la nazodorson kaj ankoraŭ ne rezignis sian penadon, kvankam ili estis apenaŭ en la mezo de la rivero. Jen malalta ondo batis sur la kapojn de la antaŭaj kaj la kvar viroj dronis mute, dum ili per siaj sovaĝaj manoj suben tiris kun si la portilon. La akvo postsaltis en falego.

Jen el la randoj de la nubego ekaperis la plata brilo de la vespera suno kaj klarigis la montetojn kaj montojn ĉe la limo de la horizonto, dum la rivero kaj la regiono subnuba estis en neklara lumo.

La dikulo turnis sin malrapide en la direkton de la fluanta akvo kaj estis portata laŭ la fluo, kiel distatuo el hela ligno, kiu fariĝis superflua kaj kiun oni estis ĵetinta en la riveron. Li pasis sur la speguliĝo de la pluvonubo. Longecaj nuboj tiris lin kaj etaj klinitaj ŝovis, tiel ke fariĝis konsiderinda tumulto, kiun oni povis rimarki ankoraŭ eĉ per la albatado de la akvo ĉe miaj genuoj kaj ĉe la bordoŝtonoj.

Mi rapide rerampis sur la bordan deklivon por povi akompani sur la vojo la dikulon, ĉar vere mi amis lin. Kaj eble mi povis ion ekscii pri la dangereco de tiu ĉi ŝajne sekura lando. Do mi iri sur sablostrio, al kies mallarĝeco oni devis unue kutimiĝi, la manojn en la poŝoj kaj la vizaĝon en rekta angulo turnita al la rivero, tiel ke la mentono kuŝis preskaŭ sur la ŝultro.

Sur la bordoŝtonoj sidis delikataj hirundoj.

La dikulo diris: "Kara sinjoro ĉe la bordo, ne provu savi min. Tio estas la venĝo de la akvo kaj de la vento; nun mi estas perdita. Jes, estas la venĝo, ĉar kiom ofte ni atakis tiujn aferojn, mi kaj mia amiko la preĝanto, dum la kantado de nia klingo, ĉe la ekbrilo de niaj cimbaloj, la larĝa pompo de la trombonoj kaj la salta lumado de la timbaloj."

Meveto kun etenditaj flugiloj flugis tra lia ventro, sen ke ĝia rapido estu malpliigita.

La dikulo plu rakontis:
 
 

b) Komencita interparolo kun la preĝanto

    "Ekzistis tempo, en kiu mi iris tagon post tago en preĝejon, ĉar knabino, al kiu mi enamiĝis, preĝis tie genuante duonan horon vespere, dum mi povis trankvile rigardi ŝin. Kiam foje la knabino ne estis veninta kaj mi rigardis maleme al la preĝantoj, okulfrapis min homo, kiu estis sin teren ĵetinta kun sia tuta magra korpo. De tempo al tempo li kaptis per la tuta forto de sia korpo sian kranion kaj frapegis ĝin suspire en siajn manplatojn kuŝantajn sur la ŝtonoj.
    En la preĝejo estis nur kelkaj maljunulinoj, kiuj ofte turnis sian tukvolvitan kapeton kun flanka klino, por rigardi al la preĝanto. Tiu atento ŝajnis lin feliĉigi, ĉar antaŭ ĉiu sia pia erupcio li ĉirkaŭirigis siajn okulojn, ĉu la spektantaj homoj estas multnombraj. Mi trovis tion maldeca kaj decidis lin alparoli, kiam li eliros el la preĝejo, kaj lin pridemandi, kial li preĝas en tiu maniero. Jes, mi estis kolera, ĉar mia knabino ne estis veninta.
    Sed nur post horo li leviĝis, faris tute precizan krucosignon kaj iris intermite kaj abruptpaŝe al la pelvo. Mi postenigis min survoje inter pelvo kaj pordo kaj sciis, ke mi ne tralasos lin sen klarigo. Mi deformis mian buŝon, kiel mi ĉiam faras prepare, kiam mi volas paroli decide. Mi antaŭpaŝis kun la dekstra gambo kaj apogis min sur ĝin, dum mi tenis la maldekstran neglekte sur la piedpinto; ankaŭ tio donas al mi firmecon.
    Povas esti, ke tiu homo jam alstrabis min, ŝprucante la sanktan akvon en sian vizaĝon, sed ankaŭ eblas, ke li jam antaŭe rimarkis min kun zorgo, ĉar nun li neatendite elkuris tra la pordo. La vitra pordo batfermiĝis. Kaj kiam mi tuj poste paŝis el la pordo, mi ne plu vidis lin, ĉar tie estis kelkaj mallarĝaj stratetoj kaj la trafiko multis.
    La sekvajn tagojn li forestis, sed venis mia knabino. Ŝi estis en la nigra robo, kiu havis sur la ŝultroj travideblajn puntaĵojn, - la duonluno de la ĉemizrando kuŝis sub ili -, de kies malsupra rando la silko pende finiĝis en belforma kolumo. Kaj ĉar la knabino venis, mi forgesis la junulon kaj ne okupiĝis pri li eĉ tiam, kiam li poste ree venis regule kaj preĝis laŭ sia kutimo. Sed ĉiam li preterpasis min tre urĝe, kun forturnita vizaĝo. Eble pro tio, ke mi povis imagi lin nur en movo, ŝajnis al mi eĉ kiam li staris, kvazaŭ li ŝtelirus.
    Foje mi malfruis en mia ĉambro. Tamen mi iris ankoraŭ en la preĝejon. Mi ne plu trovis la knabinon tie kaj volis hejmiĝi. Jen kuŝis tie ree tiu junulo. La iama okazintaĵo memorigis min nun kaj igis min sciema.
    Piedpinte mi glitis al la pordejo, donis moneron al la blinda almozulo tie sidanta kaj premis min apud li post la malferman pordoklapon; tie mi sidis dum horo kaj faris eble ruzan vizaĝon. Mi sentis min bone tie kaj decidis ofte reveni. En la dua horo mi trovis sensenca sidi ĉi tie pro la preĝanto. Kaj tamen mi lasis eĉ trian horon, jam kolere, la araneojn rampi sur miajn vestaĵojn, dum la lastaj homoj laŭtspire paŝis el la preĝeja mallumo.Tiam venis ankaŭ li. Li iris singarde kaj liaj piedoj unue supraĵe pripalpis la plankon, antaŭ ol treti.
    Mi leviĝis, faris grandan kaj rektan paŝon kaj kaptis la junulon ĉe la kolumo. "Bonan vesperon," mi diris kaj, kun mia mano ĉe lia kolumo, mi puŝis lin sur la ŝtuparo malsupren al la prilumata placo.
Kiam ni estis malsupre, li diris kun voĉo tute senfirma: "Bonan vesperon, kara, kara sinjoro, nur ne koleru kontraŭ via plej sindona servanto."
     "Jes," diris mi, "mi volas ion al vi demandi, sinjoro; lastan fojon vi eskapis al mi, tion vi hodiaŭ apenaŭ sukcesos."
    "Vi estas kompatema, sinjoro, kaj vi lasos min iri hejmen. Mi estas kompatinda, jen la vero."
    "Ne," mi kriis en la bruon de preteranta tramo, "mi ne lasos vin. Ĝuste tiaj historioj plaĉas al mi. Vi estas mia feliĉiga kaptaĵo. Mi gratulas min".
    Tiam li diris: "Aĥ dio, vi havas viglan koron kaj kapon el bloko. Vi nomas min via feliĉiga kaptaĵo; kiom feliĉa vi devas esti! Ĉar mia malfeliĉo estas ŝanceliĝanta malfeliĉo, sur eta pinto ŝanceliĝanta malfeliĉo, kaj se oni ĝin tuŝas, ĝi falas sur la demandinton. Bonan nokton, sinjoro."
    " Bone," diris mi kaj tenis lian dekstran manon,"se vi ne respondos al mi, mi komencos krii ĉi tie surstrate. Kaj ĉiuj vendistinoj nun venantaj el la butikoj kaj ĉiuj iliaj amantoj, kiuj antaŭĝojas ilin, kunkuros kredante, ke droŝkoĉevalo falis aŭ ke io simila okazis. Tiam mi montros vin al la uloj."
    Tiam li plorante kisis miajn ambaŭ manojn. "Mi diros al vi, kion vi volas scii, sed mi petas, ni prefere iru en la flankstraton tie." Mi kapjesis kaj ni iris tien.
    Sed li ne kontentiĝis je la mallumo de la strateto, en kiu estis nur tre spacite flavaj lanternoj, sed li kondukis min en la malaltan vestiblon de malnova domo sub lampeton, kiu gutante pendis antaŭ la ligna ŝtuparo.
    Tie li grave prenis sian poŝtukon kaj diris, sternante ĝin sur ŝtupo: "Bonvolu sidiĝi, kara sinjoro, tiel vi povos pli bone demandi, mi restas stara, tiel mi povos pli bone respondi. Sed ne turmentu min."
     Tiam mi sidiĝis kaj diris rigardante al li supren kun mallarĝaj okuloj: "Vi estas bela frenezulo, jen vi! Kiel vi do kondutas en preĝejo! Kiom aĉas tio kaj kiom malagrablas por la spektantoj! Kiel eblus kontemplado, se oni devas rigardi vin."
    Li premis sian korpon kontraŭ la muro, nur la kapon li movis libere en la aero. "Ne koleru - kial vi koleru pri aferoj ne apartenantaj al vi. Mi koleras, kiam mi kondutas mallerte; sed se nur iu alia malbone kondutas, mi ĝojas. Do ne koleru, se mi diras ke estas la celo de mia preĝado - esti rigardata de la homoj."
    "Kion vi diris," mi kriis multe tro laŭte por la malalta koridoro, sed mi poste timismalfortigi la voĉon, "vere, kion vi jen diris. Ja mi jam suspektas, ja mi tion jam suspektis, de kiam mi vidis vin la unuan fojon, en kiu stato vi estas. Mi havas sperton, kaj ne intencas ŝerci dirante, ke tio estas marmalsano sur firma grundo. Ties esenca trajto estas, ke vi forgesis la  veran nomon de la aĵoj kaj pro tio nun pro urĝo ŝutas super ilin ajnajn nomojn. Nur rapide, nur rapide! Sed vi estas apenaŭ kurinta for de ili, jam denove vi forgesis iliajn nomojn. La poplo en la kampo, al kiu vi donis la nomon 'Babela Turo', ĉar vi ne sciis aŭ ne volis scii, ke estas poplo, jam ree blanciĝas sennome kaj vi devas ĝin nomi 'Noah, kiam li estis ebria'."
    Mi estis iom konsternita, kiam li diris: "Mi feliĉas, ke mi ne komprenis tion, kion vi diris."
    Ekscitita mi rapide diris: "Per tio, ke vi estas feliĉa pro tio, vi montras, ke vi komprenis ĝin."
    "Kompreneble mi montris tion, via moŝto, sed ankaŭ vi parolis strange."
    Mi metis la manojn sur supera ŝtupo, apogis min malantaŭen kaj demandis en tiu preskaŭ neatakebla teniĝo, kiu estas la lasta savo de la luktantoj: "Vi havas belan manieronvin savi, supozante vian staton ĉe la aliaj."
    Je tio li kuraĝiĝis. Li metis la manojn unu en la alian, por doni al sia korpo unuecon, kaj diris kun iometa malemo: "Ne, mi faras tion ne kun ĉiuj, ekzemple ankaŭ ne kun vi, ĉar mi ne povas. Sed mi estus feliĉa, se mi tion povus, ĉar tiam mi ne pluj bezonus la atenton de la homoj en la preĝejo. Ĉu vi scias, kial mi bezonas ĝin?"
    Tiu demando mallertigis min. Certe, mi ne sciis ĝin kaj mi kredas, ke mi ankaŭ ne volis scii ĝin. Mi ja ankaŭ ne volis veni ĉi tien, mi tiam diris al mi, sed la ulo devigis min aŭskulti lin. Tiel mi nun bezonis ja nur kapnei por montri, ke mi ne sciis ĝin, sed mi tute ne povis movi la kapon.
    La homo, starante kontraŭ mi, ridetis. Poste li kaŭriĝis sur la genuojn kaj rakontis kun dormema grimaco: "Neniam ekzistis tempo, dum kiu mi per mi mem estis konvinkita pri mia vivo. Ĉar mi kaptas la aferojn ĉirkaŭ mi nur en tiom pereemaj imagoj, ke mi kredas ĉiam, ke la aferoj iam vivis, sed ke ili estas nun forsinkantaj. Ĉiam, kara sinjoro, mi avidas vidi la aferojn tiaj, kiaj ili emas doni sin, antaŭ ol ili montriĝas al mi. Ili tie estas certe belaj kaj trankvilaj. Tiel devas esti, ĉar mi ofte aŭdas homojn paroli pri ili tiumaniere."
    Ĉar mi silentis kaj montris nur per senintencaj tikoj, kiom malagrable mi fartis, li demandis: "Ĉu vi ne kredas, ke la homoj tiel parolas?"
Mi kredis devi kapjesi, sed ne povis tion.
    "Ĉu vere vi ne kredas tion? Aĥ aŭdu nur; kiam mi kiel infano post mallonga siestomalfermis la okulojn, mi aŭdis, anoraŭ tute dorma, mian patrinon demandi desupre de la balkono en natura tono: 'Kion vi faras tie, karulino, estas tiom varme.' Virino respondis el laĝardeno: 'Mi kafumas ĝardene'. Ili diris tion senpripense, kaj ne tro klare, kvazaŭ ĉiu devus atendi tion."
    Mi kredis esti demandita, pro tio mi metis mian manon en la postan pantalonpoŝon kaj faris, kvazaŭ mi tie serĉus ion. Sed mi serĉis nenion, mi volis nur ŝanĝi mian aspekton por montri mian partoprenon en la interparolado. Ĉe tio mi diris, ke tiu okazo estas tiel stranga kaj ke mi neniel komprenas ĝin. Mi aldonis ankaŭ, ke mi ne kredas ĝian veron kaj ke ĝi estas certe inventita por celo, kiun mi en la momento ne vidas. Poste mi fermis la okulojn, ĉar ili doloris.
    "Ha, estas bone, ke vi samopinias kun mi, kaj estis malegoiste ke vi haltigis min portion diri al mi.
    Ĉu ne, kial mi hontu - aŭ kial ni hontu - ke mi ne iras rekte kaj peze, ne batas per bastono sur la pavimo kaj ne pretertuŝas la vestaĵojn de la homoj, kiuj laŭte perterpasas. Ĉu mi ne pli ĝuste plenrajte kaj spite plendu, ke mi kiel ombro kun akutaj ŝultroj saltas laŭlonge de la domoj, kelkfoje malaperanta en la vitroj de la montrofenestroj.
    Kiajn tagojn mi pasigas! Kial ĉio estas tiom malbone konstruita, ke kelkfoje disfalas altaj domoj, sen ke oni povus trovi eksteran kialon. Mi tiam grimpas super la ruinaĵoj kaj demandas al ĉiu, kiun mi renkontas: "Kiel tio povis do okazi! En nia urbo. - Nova domo - Tioestas hodiaŭ jam la kvina. - Imagu nur." Jen neniu povas respondi al mi.
    Ofte homoj falas surstrate kaj restas tie mortaj. Jen ĉiuj komercantoj malfermas siajn pordojn kaŝitajn per pendigitaj varoj, lertmove alvenas, forigas la mortinton en domon, poste elvenas, kun rideto ĉe buŝo kaj okuloj, kaj parolas: "Bonan tagon - La ĉielo estas pala - Mi vendas multajn kaptukojn - Ja, la milito." Mi saltas en la domon kaj, plurfoje kun timo levinte la manon kun la kurbita fingro, mi fine frapas ĉe la fenestreto de la pordisto. "Kara sinjoro," mi diras afable,"morta homo estas portita al vi. Montru lin al mi, mi petas vin." Kaj kiam li skuas la kapon,kvazaŭ li estus sendecida, mi diras decide: "Kara sinjoro. Mi estas sekretpolicisto. Montru almi la mortinton tuj." "Mortinton" li demandas nun kaj estas preskaŭ ofendita. "Ne, ni ne havasmortinton ĉi tie. Estas respektinda domo." Mi salutas kaj foriras.
    Sed poste, transpaŝonte grandan placon, mi forgesas ĉion. La malfacilo de tiu entrepreno konfuzigas min, kaj mi ofte pensas: "Se oni konstruas tiom grandajn placojn nur pro petolemo, kial oni ne konstruas ankaŭ ŝtonbalustradon, kiu konduku tra la placo. Hodiaŭ blovas sudokcidenta vento. La aero surplaca estas nervoza. La pinto de la urbodoma turo desegnas etajn cirklojn. Kial oni ne zorgas pri silento en tiu amaso? Ĉiuj fenestrovitroj bruas, kaj la lanternofostoj kurbiĝas kvazaŭ bambuoj. La mantelo de la sankta Maria sur la kolono rondiĝas, kaj la torenta aero ŝire tiras je ĝi. Ĉu vere neniu vidas tion? La gesinjoroj, kiuj devus iri sur la ŝtonoj, ŝvebas. Kiam la vento retenas la spiron, ili haltas, diras kelkajn vortojn reciproke kaj salute riverencas, sed kiam la vento ree puŝas, ili ne povas rezisti al ĝi, kaj ĉiuj samtempe levas siajn piedojn. Kvankam ili devas firme teni siajn ĉapelojn,
iliaj okuloj rigardas gaje, kvazaŭ ĉe milda vetero. Nur mi timas."
    Turmentite mi diris: "La historion, kiun vi rakontis antaŭe pri via patrino kaj pri la virinoen la ĝardeno, mi tute ne trovas stranga. Ne nur, ĉar mi aŭdis kaj travivis multajn tiajn historiojn, ĉe kelkaj mi eĉ kunagadis. La afero estas do tute natura. Ĉu vi pensas, ke mi, se mi estus sur la balkono, ne povus diri la samon kaj el la ĝardeno povus respondi la samon? Tiom simpla okazo!"
    Kiam mi diris tion, li ŝajnis tre feliĉa. Li diris, ke mi estas bele vestita kaj ke mia kravato tre plaĉas al li. Kaj kiom fajnan haŭton mi havas. Kaj ke konfesoj fariĝas plej klaraj, se oni dementas ilin.
 
 

c) Historio de la preĝanto

Poste li sidiĝis apud mi, ĉar mi fariĝis timema, mi estis farinta al li spacon per flankenklinita kapo. Tamen mi ne pretervidis, ke ankaŭ li sidis tie kun certa embaraso, provis ĉiam gardi iometan distancon al mi kaj parolis pene:

"Kiajn tagojn mi pasigas!"

Hieraŭ vespere mi estis en societo. Mi ĝuste reverencis antaŭ fraŭlino kun la vortoj: "Mi fakte ĝojas, ke ni jam proksimiĝas la vintron -"; mi ĝuste reverencis kun tiuj vortoj, kiam mi rimarkis kun indigno, ke mia dekstra femuro deglobiĝis el sia artiko. Ankaŭ la genuosto iomete malfiksiĝis.

Pro tio mi sidiĝis kaj diris, ĉar mi ĉiam celis superrigardon super miaj frazoj: "Ĉar la vintro estas multe pli senpeniga; oni povas konduti pli facile, oni ne bezonas tiom peni rilate siajn vortojn. Ĉu ne, kara fraŭlino? Mi espereble pravas en tiu afero." Ĉe tio mia dekstra gambo kaŭzis al mi multe da ĉagreno. Ĉar antaŭe ĝi ŝajnis tute disfalinta kaj nur iom post iom per premado kaj senchava disŝovado mi provizore ordigis ĝin.

Jen mi aŭdis la knabinon, kiu sidiĝis pro kompato, mallaŭte diri: "Ne, vi tute ne imponas al mi, ĉar -"

"Atendu," diris mi kontente kaj ekspektoplene, "eĉ ne kvin minutojn vi oferu, kara fraŭlino, por paroli kun mi. Bonvolu do manĝi inter la paroloj, mi petas."

Jen mi etendis mian brakon, prenis dike pendantan vinbergrapolon el la pelvo alte tenata de bronza flugilhava knabo, tenis ĝin iomete en la aero kaj poste metis ĝin sur blurandan telereton, kiun mi prezentis al la knabino eble ne sengracie.

"Vi tute ne imponas al mi," diris ŝi, "ĉio, kion vi diras, estas enuiga kaj nekomprenebla, sed pro tio ankoraŭ ne vera. Mi nome kredas, sinjoro, - - kial vi nomas min ĉiam kara fraŭlino - - mi kredas, ke vi nur tial ne okupiĝas pri la vero, ĉar ĝi estas tro peniga."
Dio, jen mi venis en bonan humoron!  "Jes, fraŭlino, fraŭlino," tiel mi preskaŭ kriis, "kiom vi pravas! Kara fraŭlino, ĉu vi komprenas tion, estas freneza ĝojo, se oni estas tiel komprenata sen esti celinta tion."

"La vero nome estas tro peniga por vi, sinjoro, ĉar kiel vi do aspektas! Vi estas laŭ via tuta longeco eltranĉita el silkopapero, el flava silkopapero, tiel siluetece kaj kiam vi paŝas, oni devas aŭdi vin ĉifiĝi. Pro tio estas ankaŭ maljuste flamiĝi pri via teniĝo aŭ opinio, ĉar vi devas kliniĝi laŭ la aerfluo, kiu ĝuste estas en la ĉambro."

"Mi ne komprenas tion. Staras dise ja kelkaj homoj ĉi tie en la ĉambro. Ili metas siajn brakojn ĉirkaŭ la dorsapogiloj de la seĝoj aŭ ili apogas sin kontraŭ la piano aŭ ili levas glason hezite al la buŝo aŭ ili iras time en la apudan ĉambron kaj lezinte sian dekstran ŝultron en la mallumo kontraŭ kesto, ili spirante pensas ĉe la malfermita fenestro: Jen estas Venuso, la vesperstelo. Sed mi estas en tiu ĉi societo. Se tio havas kuntekston, tiam mi ne komprenas ĝin. Sed mi eĉ ne scias, ĉu tio havas kuntekston. - Kaj vidu, kara fraŭlino, el inter ĉiuj ĉi homoj, kiuj laŭ sia malklareco kondutas tiel sendecide, eĉ ridinde, mi ŝajnas sola inda aŭdi ion tute klaran pri mi. Kaj por ke eĉ tio estu plenigite de agrablo, diru ĝin moke, tiel ke rimarkeble restu ankoraŭ io, kiel okazas ankaŭ tra la gravaj muroj de interne elbrulinta domo. La vido estas nun apenaŭ malhelpata, oni vidas dumtage tra la grandaj fenestrotruoj la nubojn de la ĉielo kaj nokte la stelojn. Sed la nuboj estas ankoraŭ ofte dehakitaj de grizaj ŝtonoj kaj la steloj formas nenaturajn konstelaciojn. - Kiel, se mi kiel dankesprimo konfidus al vi, ke iam ĉiuj homoj, kiuj volas vivi, aspektos kiaj mi; el flava silkpapero, tiel siluetaj, eltranĉitaj, - kiel vi rimarkis - kaj kiam ili paŝas, oni aŭdos ilin ĉifiĝi. Ili ne estos aliaj ol nun, sed ili aspektos tiaj. Eĉ vi, kara -."

Jen mi rimarkis, ke la knabino ne plu sidis apud mi. Ŝi devis esti foririnta baldaŭ post siaj lastaj vortoj, ĉar nun ŝi staris malproksime de mi ĉe fenestro, ĉirkaŭata de tri junuloj, kiuj el altaj, blankaj kolumoj ride parolis.

Mi trinkis post tio gaje glason da vino kaj iris al la pianisto, kiu tute apartigite estis kapskue ludanta malĝojan pecon. Mi klinis min singarde al lia orelo, por ke li ne ektimu kaj diris mallaŭte en la melodion de la peco:

"Havu la bonecon, estimata sinjoro, kaj lasu min nun ludi, ĉar mi komencas feliĉi."

Ĉar li ne reagis, mi staris certan tempon embarasite, sed poste iris, subpremante mian timemon, de unu gasto al alia kaj diris okaze: "Hodiaŭ mi ludos pianon. Jes."

Ĉiuj ŝajnis scii, ke mi ne kapablis tion, sed afable ridis pro la agrabla interrompo de iliaj paroladoj. Sed ili fariĝis tute atentaj nur kiam mi diris tute laŭte al la pianisto: "Havu la bonecon, estimata sinjoro, kaj lasu min nun ludi. Mi nome komencas feliĉi. Temas pri triumfo."

La pianisto ja ĉesis, sed li ne forlasis sian brunan benkon kaj ŝajnis ankaŭ ne kompreni min. Li suspriris kaj kovris sian vizaĝon per siaj longaj fingroj.

Jam mi estis iomete kompatema kaj volis lin kuraĝigi al ludo, kiam la dommastrino alvenis kun grupo.

"Tio estas kurioza ideo," diris ili kaj laŭte ridis, kvazaŭ mi volus entrepreni ion nenaturan.

La knabino alvenis ankaŭ, alrigardis min malestime kaj diris: "Bonvolu, sinjorina moŝto, lasu lin do ludi. Li volas eble iel kontribui al la distriĝo. Tio estas laŭdinda. Bonvolu, sinjorina moŝto."

Ĉiuj ĝojis laŭte, ĉar ili kredis evidente kiel mi, ke tio estis ironio. Nur la pianisto estis muta. Li tenis la kapon klinita kaj glitigis la montrofingron de sia maldkstra mano sur la ligno de la benko, kvazaŭ li desegnus en sablo. Mi tremis kaj metis, por tion kaŝi, miajn manojn en la pantalonpoŝojn. Mi ankaŭ ne plu povis klare paroli, ĉar mia tuta vizaĝo volis plori. Pro tio mi devis elekti miajn vortojn tiel, ke al la aŭskultantoj la ideo, ke mi volas plori, devis ŝajni absurda.

"Sinjorina moŝto," mi diris,"mi devas nun ludi, ĉar -" Ĉar mi forgesis la tialon, mi sidiĝis subite ĉe la pianon. Jen mi ree komprenis mian situacion. La pianisto leviĝis kaj senteme grimpis super la benkon, ĉar mi baris al li la vojon. "Bonvolu estingi la lumon, mi povas ludi nur en mallumo." Mi rektiĝis.

Jen du sinjoroj kaptis la benkon kaj portis min tre malproksimen de la piano al la manĝotablo, fajfante kanzonon kaj balancante min iomete.

Ĉiuj aspektis aplaŭdeme kaj la fraŭlino diris: "Vidu, sinjorina moŝto, li ludis tute bele. Mi sciis tion. Kaj vi tiom timis."

Mi komprenis kaj dankis per reverenco, kiun mi plenumis bone.

Oni verŝis al mi citronlimonadon kaj ruĝlipa fraŭlino tenis al mi la glason dumtrinke. La dommastrino prezentis al mi ŝaŭmbakaĵon sur arĝenta telero kaj knabino en tute blanka robo metis ĝin en mian buŝon. Ŝvela fraŭlino kun abunda blonda hararo tenis vinbergrapolon super mi kaj mi bezonis nur depluki, dum ŝi rigardis min ĉe tio en miajn retrocedantajn okulojn.

Ĉar ĉiuj tiom bone traktis min, mi ja miris, ke ili unuanime retenis min, kiam mi ree volis al la piano.

"Nun sufiĉas," diris la dommastro, kiun mi ĝis nun ne rimarkis. Li eliris kaj tuj revenis kun monstra cilindroĉapelo kaj flordesegnita kuprobruna surtuto. "Jen viaj aĵoj."

Tio ja ne estis miaj aĵoj, sed mi ne volis fari al li la penon ree rigardi. La dommastro mem vestis al mi la surtuton, kiu sidis perfekte, premiĝante strete al mia maldika korpo. Sinjorino kun boneca vizaĝo fermis la butonojn de la jako, iom post iom sin klinante, laŭ ĝia tuta longeco.

"Do fartu bone," diris la dommastrino, "kaj revenu baldaŭ. Vi estas ĉiam bonvena, tion vi scias." Jen la tuta societo reverencis, kvazaŭ tio estus tiel necesa. Mi provis tion ankaŭ, sed mia jako estis tro streta. Do mi prenis mian ĉapelon kaj eliris tra la pordo eble tro mallerte.

Sed kiam mi etpaŝe iris el la dompordo, surprizegis min la ĉielo kun luno kaj steloj kaj granda volbaĵo kaj la Ringplaco⁸, kun urbodomo, marikolono⁹ kaj preĝejo.

Mi iris trankvile el la ombro en la lunlumon, malbutonumis la surtuton kaj varmigis min; poste per levo de la manoj mi mutigis la muĝadon de la nokto kaj komencis pripensi:

"Kion pri vi, kial vi faras, kvazaŭ vi ekzistus reale. Ĉu vi volas kredigi min, ke mi estas nereala, komike staranta sur la verda pavimo? Sed tamen estas jam antaŭ longa tempo, ke vi ekzistis vere, vi ĉielo, kaj vi Ringplaco neniam vere ekzistis."

"Estas ja vere, daŭre vi superas min, sed tamen nur kiam mi lasas vin trankvilaj."

"Dank' al dio, luno, vi ne plu estas luno, sed eble mi estas malĝentila nomi vin lunnomatan ankoraŭ luno. Kial vi ne plu estas tiel orgojla, kiam mi nomas vin "forgesita paperlaterno en kurioza koloro". Kaj kial vi preskaŭ retiriĝas, kiam mi nomas vin "marikolono" kaj mi ne plu rekonas vian minacan sintenon marikolono, kiam mi nomas vin "luno, kiu ĵetas flavan lumon".
"Vere ŝajnas nun, ke pensado pri vi ne bonfartigas vin; viaj kuraĝo kaj sano malpliiĝas."
"Dio, kiom prospere devas esti, se pensanto lernas de ebriulo!"

"Kial ĉio fariĝis silenta. Mi kredas, ke ne plu estas vento. Kaj la dometoj, kiuj ofte kvazaŭ sur etaj radoj ruliĝas tra la placo, estas tute fiksramitaj - Silentu - Silentu - oni tute ne plu vidas la fajnan, nigran strion, kiu alie disigas ilin de la grundo."

Kaj mi ekkuris. Mi kuris senbare trifoje ĉirkaŭ la granda placo, kaj ĉar mi ne renkontis ebriulon, mi kuris, sen malpliigi la rapidon kaj sen senti penon, kontraŭ la Karlostraton¹⁰. Mia ombro kuris ofte pli malgranda ol mi apud mi ĉe la muro, kvazaŭ en kavovojo inter muro kaj stratogrundo.

Kiam mi preterpasis la domon de la fajrobrigado, mi aŭdis bruon devenanta de la Malgranda Ringo¹¹, kaj kiam mi tien envojiĝis, mi vidis ebriulon stari ĉe kradaĵo de puto, tenante la brakojn horizontalaj kaj per la piedoj, kiuj troviĝis en lignaj pantofloj, stamfante sur la teron.

Mi unue haltis por trankviligi mian spiradon, poste mi iris al li, deprenis mian cilindran ĉapelon de la kapo kaj prezentis min:

"Bonan vesperon, delikata nobela moŝto, mi estas dudektri-jara, sed mi ankoraŭ ne havas nomon. Sed vi certe venas kun mirigaj, eĉ kanteblaj nomoj el tiu granda urbo Parizo. La tute nenatura odoro de la glitpaŝa kortego de Francujo ĉirkaŭas vin."

"Vi certe vidis kun viaj ŝminkitaj okuloj tiujn grandajn damojn, kiuj jam staras sur la alta kaj hela teraso, en svelta talio ironie retrorigardante, dum la fino de ilia ankaŭ sur la ŝtuparo sternita pentrita trenaĵo kuŝas ankoraŭ sur la sablo de la ĝardeno. - Ĉu ne, sur longaj stangoj, ĉie dissemitaj, servistoj tretas en grizaj maldece tajloritaj frakoj kaj blankaj pantalonoj, kun la kruroj ĉirkaŭ la stangoj, sed la supran korpoparton ofte klinitaj malantaŭen kaj flanken, ĉar ili devas per ŝnuregoj levi de la tero kaj alten streĉi gigantajn grizajn toltukojn, ĉar la granda damo deziras nebulan matenon."

Ĉar li ruktis, mi diris preskaŭ ektimigite: "Vere, ĉu estas la vero, vi venas sinjoro el nia Parizo, el la ŝtorma Parizo, aĥ, el tiu reviga hajlovetero?"

Kiam li ree ruktis, mi diris embarase: "Mi scias, okazas al mi granda honoro."

Kaj mi butonumis rapidfingre mian surtuton, poste mi parolis arde kaj timeme:

"Mi scias, vi ne konsideras min inda je respondo, sed mi devus vivi plorindan vivon, se mi hodiaŭ ne demandus vin."
 

"Mi petas vin, tiel ornamita moŝto, ĉu estas vere, kion oni rakontis al mi. Ĉu en Parizo ekzistas homoj konsistantaj nur el ornamitaj vestaĵoj kaj ĉu ekzistas tie domoj, kiuj havas sole portalojn kaj ĉu estas vere, ke dum somertagoj la ĉielo super la urbo estas fuĝe blua, plibeligita nur per alpremitaj blankaj nubetoj, kiuj havas ĉiuj la formon de koroj? Kaj ĉu ekzistas tie panoptiko kun granda furoro, en kiu staras nur arboj kun la nomoj de la plej famaj herooj, krimuloj kaj enamiĝintoj sur etaj alpendigitaj tabuloj."

"Kaj jen ankoraŭ tiu novaĵo! Tiu evidente mensoga novaĵo!"

"Ĉu ne, tiuj stratoj de Parizo estas subite disbranĉiĝintaj; ili estas maltrankvilaj, ĉu ne? Ne ĉiam estas ĉio en ordo; ja kiel povus esti! Okazas foje akcidento, homoj kolektiĝas, venantaj el la flankstratoj kun la grandurba paŝo, kiu nur malmulte tuŝas la pavimon; ĉiuj ja estas sciemaj, sed ankaŭ timas seniluziiĝon; ili spiras rapide kaj antaŭstreĉas siajn malgrandajn kapojn. Sed se ili tuŝas unu la alian, tiam ili profunde kliniĝas kaj petas pardonon: 'Mi tre bedaŭras, - ĝi okazis senintence - la homamaso densas, pardonu mi petas - estis tre mallerte de mia flanko - mi tion koncedas. Mia nomo estas - mia nomo estas Jerome Faroche, spickomercisto mi estas, en la rue du Cabotin - permesu, ke mi invitu vin morgaŭ por tagmanĝi - ankaŭ mia edzino tiel tre ĝojus.' Tiel ili parolas, dum la strato estas tamen surdigita kaj la fumo de la kamenoj falas inter la domojn. Jen kiel statas. Kaj ĉu eblus, ke jen sur homplena bulvardo de eleganta kvartalo du veturiloj haltas. Servistoj gravmiene malfermas la pordojn. Ok noblaj sibiraj luphundoj dancetas malsupren kaj bojante hastas tra la veturejo salte. Kaj jen oni diras, ke tio estas maskitaj junaj parizaj dandoj."

Li havis la okulojn preskaŭ fermitaj. Kiam mi silentis, li enbuŝigis ambaŭ manojn kaj tiregis ĉe la malsupra makzelo. Lia vestaĵo estis tute kotkovrita. Oni eble elĵetis lin el vinejo kaj li ankoraŭ ne konsciiĝis pri tio.

Estis eble tiu malgranda, tute trankvila paŭzo inter tago kaj nokto, kie la kapo al ni, sen ke ni atendus tion, pendas en la nuko kaj kie ĉio, sen ke ni rimarkus tion, haltas, ĉar ni ne rigardas ĝin, kaj jen malaperas. Dum ni restas solaj kun kurbiĝinta korpo, poste ĉirkaŭrigardas sed nenion plu vidas, ankaŭ ne plu sentas reziston de la aero, sed interne tenas nin al la memoro, ke en certa distanco de ni staras domoj kun tegmentoj kaj bonŝance angulaj kamentuboj, tra kiuj la mallumo fluas en la domojn, tra la subtegmentaj ĉambretoj en la diversajn ĉambrojn. Kaj estas feliĉe, ke morgaŭ estos tago, dum kiu, kiom ajn nekredeble ĝi estu, oni povos ĉion vidi.

Jen la ebriulo alten tiregis siajn brovojn, tiel ke inter ili kaj la okuloj estiĝis brilo, kaj deklaris intermite: "Jen kiel statas nome - mi nome estas dormema, pro tio mi iros dormi. - Mi nome havas bofraton ĉe la Vencelplaco¹² - tien mi iros, ĉar tie mi loĝas, ĉar tie mi havas mian liton. - Mi iras nun. - Mi nome nur ne scias, kiel li nomiĝas kaj kie li loĝas - ŝajnas al mi, ke mi forgesis tion - sed ne gravas, ĉar mi eĉ ne scias, ĉu entute mi havas bofraton. - Nun mi nome iras. - Ĉu vi kredas, ke mi trovos lin?"
?
Al tio mi diris senhezite: "Tio estas certa. Sed vi venas el fremdlando kaj via servistaro hazarde ne estas kun vi. Permesu ke mi gvidu vin."

Li ne respondis. Tiam mi etendis al li mian brakon, por ke li interligu la sian.
 
 

d) Daŭrigo de la parolado inter la dikulo kaj la preĝanto

Sed mi provis jam dum certa tempo vigligi min. Mi frotis mian korpon kaj diris al mi:

"Estas urĝa tempo ke vi parolu. Vi estas ja jam embarasita. Ĉu vi sentas vin altrudita? Atendu do! Vi ja konas tiajn situaciojn. Pripensu senhaste! Ankaŭ la ĉirkaŭaĵo atendos."

"Estas kiel en la societo de la lasta semajno. Iu laŭtlegas ion el kopio. Unu paĝon mi mem kopiis laŭ lia peto. Kiam mi legas la skribaĵon sub la paĝoj skribitaj de li, mi ektimas. ĝi estas senbaza. La homoj klinas sin super ĝi de la tri flankoj de la tablo. Mi ĵuras plorante, ke ĝi ne estas mia skribo."

"Sed kial tio similu al io de hodiaŭ. Estas ja nur pro vi, ke estiĝas enbarita interparolado. Ĉio estas paca. Streĉu do iom viajn fortojn, mia kara! - Vi certe trovos obĵeton. - Vi povas diri: 'Mi estas dormema. Mi havas kapdoloron. Adiaŭ.' Rapide, do rapide. Rimarkigu vin! - Kio estas tio? Ree obstakloj kja obstakloj? Kion vi memoras? - Mi memoras altebenaĵon, kiu altigis sin kontraŭ la granda ĉielo kiel ŝildo de la tero. Mi vidis ĝin de monto kaj prepariĝis por tramigri ĝin. Mi ekkantis."

Miaj lipoj estis sekaj kaj malobeemaj, kiam mi diris:

"Ĉu oni ne povus vivi alie?"

"Ne," diris li demande, ridete.

"Sed kial vi preĝas vespere en la preĝejo, "demandis mi poste, dum ĉio inter mi kaj li kolapsis, kion mi ĝis nun kvazaŭ dormante apogis.

"Ne, kial ni parolu pri tio. Vespere neniu, kiu vivas sola, portas respondecon. Oni timas kelkion. Ke eble la korpeco malaperas, ke la homoj estas vere tiaj, kiaj ili ŝajnas en la krepusko, ke oni ne rajtas iri senbastone, ke eble estus bone iri en la preĝejon kaj krie preĝi por esti rigardata kaj ricevi korpon."

Ĉar li tiel parolis kaj poste silentis, mi elpoŝigis mian ruĝan poŝtukon kaj ploris klinite.

Li ekstaris, kisis min kaj diris:

"Kial vi ploras? Vi estas granda, tion mi amas, vi havas longajn manojn, kiuj kondutas preskaŭ viavole; kial vi ne ĝojas pri tio. Portu ĉiam malhelkolorajn manikrandojn, tion mi konsilas al vi. - Ne - mi flatas vin kaj tamen vi ploras? Tiun malfacilon de la vivo vi tamen portas tute dece."

"Ni konstruas envere neuzeblajn militmaŝinojn, turojn, murojn, kurtenojn el silko kaj ni povus multe miri pri tio, se ni havus tempon por tio. Kaj ni konservas nin ŝvebe, ni ne falas, ni flugilbatas, kvankam ni estas pli malbelaj ol vespertoj. Kaj jam apenaŭ iu povas dum bela tago malhelpi nin diri: 'Ho dio, hodiaŭ estas bela tago.' Ĉar jam ni estas akomodintaj nin sur nia tero kaj vivas surbaze de nia konsento."

"Ĉar ni estas kiel arbotrunkoj en la neĝo. Ili kuŝas ja ŝajne nur glate sur ĝi kaj oni pensas, ke oni povus per eta puŝo forŝovi ilin. Sed ne, tion oni ne povas, ĉar ili estas firme ligitaj kun la grundo. Sed vidu, eĉ tio estas nur ŝajna."

Pripensado malhelpis min plori: "Estas nokto kaj neniu povos morgaŭ riproĉi al mi, kion mi nun povus diri, ĉar ĝi povas ja esti parolata dumdorme."

Tiam mi diris: "Jes, estas tio, sed pri kio ni parolis. Ni ja ne povis paroli pri la prilumado de la ĉielo, ĉar ni staras ja en la profundo de domkoridoro. Ne - tamen ni povintus paroli pri tio, ĉar ĉu ni ne estas en nia interparolado tute sendependaj, ĉar ni celas nek celon nek veron, sed nur ŝercon kaj distriĝon. Sed ĉu vi ne povus tamen rerakonti al mi la historion pri la virino en la ĝardeno. Kiom admirinda, kiom saĝa estas tiu virino! Ni kondutu laŭ ŝia ekzemplo. Kiom mi ŝatas ŝin! Kaj krome estas ankaŭ bone, ke mi renkontis kaj tiel kaptis vin. Estis por mi granda plezuro, esti parolinta kun vi. Mi aŭdis kelkion al mi ĝis nun eble intence nekonatan - mi ĝojas."

Li aspektis kontenta. Malgraŭ ke tuŝado kun homa korpo ĉiam embarasigas min, mi devis lin brakumi.

Poste ni elpaŝis el la koridoro sub la ĉielon. Kelkajn disbatitajn nubetojn mia amiko forblovis, tiel ke nun prezentiĝis al ni la seninterrompa areo de la steloj. Mia amiko paŝis pene.
 
 
 

4. Pereo de la dikulo

Jen ĉio estis kaptita de rapideco kaj falis en la foron. La akvo de la rivero estis tirata suben al falo, volis sin reteni, ankaŭ ŝanceliĝis ankoraŭ ĉe la dispeciĝinta rando, sed poste disfalis en pecegojn kaj fumon.

La dikulo ne povis paroli plu, sed li devis turniĝi kaj malaperi en la laŭta rapida akvofalo.

Mi, kiu spertis tiom da amuzaĵoj, staris ĉe la bordo kaj vidis tion. "Kion faru niaj pulmoj," mi kriegis, kriegis "se vi spiras rapide, vi sufokiĝas pro vi, pro internaj venenoj; se vi spiras malrapide, vi sufokiĝas pro nespirebla aero, pro la ribelantaj aĵoj. Sed se vi volas serĉi vian rapidon, vi pereas jam pro la serĉado."

Ĉe tio la bordoj de tiu ĉi rivero etendiĝis senmezure kaj tamen mi tuŝis la feron de pro malproksimeco eta vojmontrilo per mia mano. Tio estis al mi nun ne tute komprenebla. Mi estis ja malgranda, preskaŭ pli malgranda ol kutime kaj arbusto kun blankaj rozfruktoj, kiu tute rapide skuis sin, superstaris min. Mi vidis tion, ĉar antaŭ momento ĝi estis proksime apud mi.

Sed tamen mi eraris, ĉar miaj brakoj estis tiom grandaj kiom la nuboj de senĉesa pluvado, sed ili estis pli hastemaj. Mi ne scias, kial ili volis dispremi mian kompatindan kapon.

Tiu estis ja tiom malgranda, kiom formik-ovo, sed ĝi estis nur iomete damaĝita, pro tio ne plu perfekte ronda. Mi plenumis per ĝi petantajn turniĝojn, ĉar la esprimo de miaj okuloj ne estus rimarkebla, tiom etaj ili estis.

Sed miaj gamboj, sed miaj nekredeblaj gamboj kuŝis super la arbarplenaj montoj kaj ombris la vilaĝajn valojn. Ili kreskis, ili kreskis! Jam ili etendiĝis en la spacon, kiu ne plu posedis pejzaĝon, jam delonge ilia longeco superis la vidakrecon de miaj okuloj.

Sed ne, ne estas tio - mi estas ja malgranda, provizore malgranda - mi ruliĝas - mi ruliĝas - mi estas lavango en montaro! Bonvolu, preterpasantaj homoj, estu tiel afablaj, diru al mi, kiom granda mi estas, mezuru al mi tiujn brakojn, la gambojn.
 
 

III

"Kiel do statas," diris mia konatulo, kiu venis kun mi el la societo kaj trankvile paŝis apud mi sur vojo de la Laŭrencomonto. "Haltu fine iomete, por ke mi konsciiĝu pri tio. - Sciu ke mi havas ion por plenumi. Tio estas tre peniga - tiu eble malvarma kaj ankaŭ priradiata nokto, sed tiu malkontenta vento, kiu ŝajnas foje eĉ ŝanĝi la pozicion de la akacioj."

La lunombro de la ĝardenistodomo estis streĉita super la iom volbitan vojon kaj ornamita per la malmulta neĝo. Kiam mi ekvidis la benkon starantan apud la pordo, mi montris al ĝi per levita mano, ĉar mi ne estis kuraĝa kaj atendis riproĉojn, pro tio metis mian maldekstran manon sur mian bruston.

Li eksidis tedite, sen atenti siajn belajn vestaĵojn kaj mirigis min, kiam li premis siajn kubutojn kontraŭ siaj koksoj kaj metis sian frunton en la kurbigitajn fingropintojn.

"Jes, nun mi volas diri tion. Sciu ke mi vivas regule, nenio riproĉindas, ĉio okazas, kio estas necesa kaj agnoskita. La malfeliĉo, al kiu oni estas kutimiĝinta en la socio, kun kiu mi rilatas, ne domaĝis min, kiel mia ĉirkaŭaĵo kaj mi vidis kontentigite, kaj ankaŭ tiu ĝenerala feliĉo ne retenis sin kaj mi mem rajtis paroli pri ĝi en malgranda rondo. Bone, mi ankoraŭ neniam estis vere enamiĝinta. Mi bedaŭris tion kelfoje, sed uzis tiun parolmanieron, kiam mi bezonis ĝin. Nun mi devas diri: Jes, mi estas enamiĝinta kaj eble nervoza pro enamiĝinteco. Mi estas amanto de ardo, kian la knabinoj deziras. Sed ĉu mi ne devintus konsideri, ke ĝuste tiu antaŭa manko donis al miaj kondiĉoj esceptan kaj gajan, aparte gajan turnon?"

"Estu nur trankvila," mi diris indiferente kaj pensante nur pri mi, "via amatino estas ja bela, kiel mi devis aŭdi."

"Jes, ŝi estas bela. Kiam mi sidis apud ŝi, mi ĉiam pensis nur: 'Tiu risko - kaj mi aŭdacu - jen mi entreprenas marveturadon - trinkas vinon el galonoj.' Sed kaim ŝi ridas, ŝi ne montras siajn dentojn, kiel oni ja atendus, sed oni vidas nur la malhelan stretan kurbitan buŝaperturon. Tio aspektas ruze kaj senile, kvankam ŝi dumride retroklinigas la kapon."

"Mi ne povas nei tion," diris mi suspire, "verŝajne mi ankaŭ vidis tion, ĉar ĝi certe estas okulfrapa. Sed ne estas nur tio. Knabinbeleco entute! Ofte, vidante vestaĵojn kun plej diversaj faldoj, ruŝoj kaj pendaĵoj, kiuj sur belan korpon kuŝiĝas bele, tiam mi pensas, ke ili ne longe konserviĝas tiaj, sed ricevas faldojn ne plu gladeblajn, ricevas polvon, kiu, dike en la ornamaĵo, ne plu forigeblas, kaj ke neniu emus fariĝi tiom malgaja kaj ridinda vestante ĉiumatene la saman altvaloran robon kaj vespere demetante. Sed mi vidas knabinojn, kiuj certe estas belaj kaj montras multoble ĉarmajn muskolojn kaj maleoletojn, streĉitan haŭton kaj amasojn da delikataj haroj, kaj tamen ĉiutage aperas en tiu sola natura maskokostumo, en la samajn manplatojn metas ĉiam la saman vizaĝon kaj reflektigas en sia spegulo. Nur kelkfoje vespere, kiam ili malfrue revenas de festo, en spegulo ĝi ŝajnas al ili eluzita, ŝvelinta, polva, de ĉiuj jam vidita kaj apenaŭ plu portebla."

"Sed dumvoje mi plurfoje demandis vin, ĉu vi trovas la knabinon bela, sed vi ĉiam turniĝis al la alia flanko sen respondi al mi. Diru, ĉu vi celas ion malican? Kial vi ne konsolas min?"

Mi boris miajn piedojn en la ombron kaj diris atente: "Vi ne bezonas konsolon. Vi estas ja amata."  Ĉe tio mi tenis mian per bluaj vinberoj desegnita poŝtukon antaŭ la buŝon, por ne malvarmumiĝi.

Nun li turnis sin al mi kaj apogis sian dikan vizaĝon ĉe la malalta apogilo de la benko: "Sciu, ke ĝenerale mi havas ankoraŭ tempon, mi povas tiun komencan amon ankoraŭ fini per fiago aŭ per malfidelaĵo aŭ per forveturo en foran landon. Ĉar vere, mi ege dubas ĉu mi eniru tiun ekscitiĝon. Tie estas nenio certa, neniu povas indiki direkton kaj daŭron kun certeco. Kiam mi iras en vinejon, kun la intenco ebriiĝi, tiam mi scias, ke tiun vesperon mi estos ebria, sed en mia kazo! Post semajno ni volas ekskursi kun amika familio, ĉu tio ne donas en la koro fulmotondron por du semajnoj. La kisoj de ĉi vespero igas min dormema por ricevi spacon por senbridaj sonĝoj. Mi spitas tion kaj faras noktpromenadon, jen okazas, ke mi estas senĉese maltrankvila, ke mia vizaĝo estas malvarma kaj varma kiel post ventopuŝoj, ke mi devas ĉiam tuŝi rozkoloran banton en mia poŝo, havas plej grandajn antaŭtimojn pri mi, sed ne povas reagi al ili kaj eĉ vin, sinjoro, eltenas, dum mi alie certe neniam parolus kun vi tiom longe."

Mi sentis tre malvarme kaj jam la ĉielo iomete kliniĝis en blanka koloro: "Jen helpos nenia fiago, nenia malfidelaĵo aŭ forveturo en foran landon. Vi devos murdi vin," diris mi kaj krome ridetis.

Vidalvide de ni ĉe la alia rando de la aleo staris du arbustoj kaj malantaŭ tiuj arbustoj sube estis la urbo. Ĝi estis ankoraŭ iomete prilumata.

"Bone," kriis li kaj frapis la benkon per sia malgranda firma pugno, kiun li tamen tuj lasis kuŝi, "sed vi vivas. Vi ne murdas vin. Neniu amas vin. Vi atingas nenion. La venontan momenton vi ne povas regi. Jen vi tiel parolas al mi, vi fia homo. Vi ne povas ami, nenio ekscitas vin krom angoro. Rigardu do, mian bruston."

Jen li rapide malfermis sian jakon kaj sian veŝton kaj sian ĉemizon. Lia brusto estis efektive larĝa kaj bela.

Mi komencis rakonti: "Jes, tiaj spitaj statoj venas sur nin de tempo al tempo. Tiel mi estis tiun ĉi someron en vilaĝo. Tiu situis ĉe rivero. Mi memoras tute precize. Ofte sidis en tordita pozicio sur benko ĉe la bordo. Estis ankaŭ strandhotelo tie. Oni aŭdis tie ofte violinludado. Junaj fortaj homoj parolis tie en ĝardeno ĉe tabloj antaŭ biero pri ĉasado kaj aventuroj. Kaj tiam estis tie ĉe al alia bordo tiel nubecaj montoj."

Mi jen ekstaris kun lace grimaca buŝo, paŝis en la gazonon post la benko, disrompis ankaŭ kelkajn prineĝitajn branĉetojn kaj diris poste al mia konatulo enorelen: "Mi estas fianĉo, mi konfesas tion."

Mia konato ne miris pri tio, ke mi estis stariĝinta: "Ĉu vi estas fianĉo?" Li tie sidis vere tute malforte, apogita nur per la apogilo. Poste li deprenis la ĉapelon kaj mi vidis lian hararon, kiu bonodore kaj bele kombite finis la rondan kapon sur la karno de la kolo en akre rondita linio, kiel oni ŝatis tion en tiu vintro.

Mi ĝojis, ke mi tiom saĝe respondis al li. "Jes," mi diris al mi, "kiel li do ĉirkaŭiras en la socio kun fleksiĝema kolo kaj liberaj brakoj. Li povas konduki damon per bona interparolado meze tra salonego kaj tute ne maltrankvilas lin, ke antaŭ la domo falas pluvo aŭ ke tie staras timemulo aŭ okazas io alia mizeraĵo. Ne, li kliniĝas egale bele antaŭ la damoj. Sed nun li sidas tie."

Mia konatulo viŝis per batista tuko sian frunton. "Bonvolu," diris li, "metu vian manon iomete sur la frunton. Mi petas vin." Kiam mi ne tuj faris tion, li interplektis siajn manojn.

Kvazaŭ nia zorgo mallumigintus ĉion, ni sidis supre sur la monto, kiel en malgranda ĉambro, kvankam ni ja antaŭe rimarkis lumon kaj venton de la mateno. Ni estis proksime kune, malgraŭ ke ni tute ne amis unu la alian, sed ni ne povis multe malprokismiĝi unu de la alia, ĉar la muroj estis realaj kaj firme metitaj. Sed ni rajtis konduti ridinde kaj sen homa digno, ĉar ni ne devis honti antaŭ la branĉoj super ni kaj antaŭ la arboj, kiuj staris fronte al ni.

Jen mia konato tiris senorname el sia poŝo tranĉilon, malfermis ĝin mediteme kaj poste puŝis ĝin kvazaŭ lude en sian maldekstran supran brakon kaj ne deprenis ĝin. Tuj fluis sango. Liaj rondaj vangoj palis. Mi eltiris la tranĉilon, distranĉis la manikon de la vintra jako kaj de la frako, disŝiris la ĉemizmanikon. Kuris poste mallongan distancon la vojon suben kaj supren por vidi, ĉu estas iu por helpi min. Ĉia branĉaĵo estis preskaŭ akre videbla kaj senmova. Poste mi suĉis iomete ĉe la profunda vundo. Jen mi memoris la ĝardenistodometo. Mi kuris la ŝtuparon supren, kiu kondukis al la altigita gazono ĉe la maldekstra flanko de la domo, mi urĝe kontrolis la fenestrojn kaj pordojn, mi sonorigis kolere kaj stamfante, kvankam mi estis tuj vidinta, ke la domo estas neloĝata. Poste mi zorgis pri la vundo, kiu sangis en maldika fluo. Mi malsekigis lian tukon en la neĝo kaj mallerte bandaĝis lian brankon.

"Kara vi, kara vi," mi diris, "pro mi vi vundis vin. Vi estas tiom bele situita, ĉirkaŭata de afabluloj, vi povas promeni dum la hela tago, kiam multaj homoj videblas zorge vestitaj ie kaj tie inter tabloj aŭ sur montaj vojoj. Pensu nur, printempe ni veturosen la arboĝardenon, ne ni ne veturos, tio estas bedaŭrinde ja vera, sed vi kun Anjo veturos ĝoje kaj trote. Ho jes, kredu min, mi petas vin, kaj la suno montros vin plej bele al ĉiuj homoj. Ho tie estas muziko, oni aŭdas la ĉevalojn de malproksime, ne necesas zorgo, tie estas kriado kaj gurdoj ludas en la aleoj."

"Ho dio," diris li, ekstaris, apogis sin ĉe mi kaj ni iris; "tie ja ne estas helpo. Tio ne povus ĝojigi min. Pardonu min. Ĉu estas jam malfrue? Eble morgaŭ matene mi faru ion. Ho dio."

Lanterno proksime de la muro brulis supre kaj metis la ombron de la trunkoj super vojon kaj blankan neĝon, dum la ombro de la diversa branĉaro defleksigite kuŝis kvazaŭ disrompite sur la deklivo.
 

Titoloj de tiu cxi pagxo en la germana originalo (kaj en Esperanta traduko):
(el: Franz Kafka: Smtliche Erzhlungen)

III. Die Erzhlungen aus dem Nachla (III. La rakontoj postlasitaj)
    1. Beschreibung eines Kampfes (1. Priskribo de batalo)
        I
        II Belustigungen oder Beweis dessen, da es unmglich ist zu leben. (II Amuzigxoj aw pruvo ke estas neeble vivi)
            1. Ritt (1. rajdado)
            2. Spaziergang (2. promenado)
            3. Der Dicke (3. la dikulo)
                a Ansprache an die Landschaft (a parolado al la pejzagxo)
                b Begonnenes Gesprch mit dem Beter (b komencita interparolado kun la pregxanto)
                c Geschichte des Beters (c historio de la pregxanto)
                d Fortgesetztes Gesprch zwischen dem Dicken und dem Beter (d dawrigita interparolo inter la dikulo kaj la pregxanto)

            4. Untergang des Dicken (4. pereo de la dikulo)

        III

Tradukita el la germana originalo de Vilhelmo Lutermano, novembre 2000.
Kopirajto pri tiu cxi traduko cxe Vilhelmo Lutermano 11/2000
 

Rimarkoj por tradukhelpontoj:

Tiu ĉi teksto estas kruda elgermanigo ankoraŭ sen kontrollegado. Ĝi bezonas unue germanlingvan kontrolleganton por certigi la ĝustecon de la traduko, due negermanlingvan (prefere negxermanlingvan) kontrolleganton por elsarki internacie ne kompreneblajn germanismojn, mallertaĵojn ktp.
Mi petas vin direkti viajn konsilojn al jena retadreso: mailto:vilhelmo@multimania.com
Antaŭdanke salutas vin
la tradukinto
Vilhelmo Lutermano.

Notoj:
1. En la originalo: Laurenziberg
2. En la originalo: Ferdinandstrae
3. En la originalo: Schtzeninsel
4. En la originalo: Uhr des Mhlenturms
5. En la originalo: Karlsbrcke
6. En la originalo: Karlsgasse
7. En la originalo: Kreuzherrenkirche
8. En la originalo: Ringplatz
9. En la originalo: Mariensule
10. v. 6.
11. En la originalo: vom kleinen Ring her (Kleiner Ring)
12. En la originalo: Wenzelsplatz
 

reen al Kafko

hejmpaĝen