Franco Kafko (Franz Kafka): III. La rakontoj postlasitaj

elgermanigitaj de Vilhelmo Lutermano

 

 
 
 
 
 
 
 

17. Komuneco

Ni estas kvin amikoj, foje ni venis el unu domo unu post la alia, unue venis la unua kaj starigis sin apud la pordegon, poste venis aŭ pli ĝuste glitis, facile kiel glitas globeto da hidrargo, la dua el la pordego kaj starigis sin proksime de la unua, poste la tria, poste la kvara, poste la kvina. Fine ni staris ĉiuj en unu vico. La homoj atentiĝis pri ni, montris al ni dirante: "Tiuj kvin venis nun el tiu domo". De tiam ni vivas kune, tio estus paca vivo, se ne ĉiam enmiksiĝus iu sesa. Li faras nenion al ni, sed li ĝenas nin, tio estas jam sufiĉa; kial li trudiĝas, kie oni ne volas havi lin? Ni ne konas lin kaj ne volas niigi lin. Ni kvin antaŭe ankaŭ ne konis unu la alian, kaj se oni volas, ankaŭ nun ni ne konas unu la alian, sed kio eblas kaj estas tolerata ĉe ni kvin, ĉe la sesa ne eblas kaj ne estas tolerata. Krome ni estas kvin kaj ne volas esti ses. Kaj entute kiun sencon havas la ĉiama kunestado, ankaŭ ĉe ni kvin ĝi ne havas sencon, sed nun ni jam estas kunaj kaj tiaj restas, sed novan unuiĝon ni ne volas, ĝuste surbaze de niaj spertoj. Sed kiel klarigi tion al la sesa, longaj klarigoj signifus preskaŭ jam akcepton en nia rondo, ni prefere klarigas nenion kaj ne akceptas lin. Li paŭtu kiom li volas, ni forpuŝas lin per la kubutoj, sed kiom ajn ni forpuŝu lin, li revenas.
 
 

18. Nokte


Enprofundiĝinte en la nokton. Kiel oni kelkfoje sinkigas la kapon por mediti, tiel esti tute enprofundiĝinta en la nokton. Ĉirkaŭe la homoj dormas. Eta komedio, senkulpa memtrompo, ke ili dormas en domoj, en firmaj litoj, sub firma tegmento, sternitaj aŭ kaŭrantaj sur matracoj, en tukoj, sub kovriloj, en realo ili kuniĝis kiel iam foje kaj kiel poste en dezerta regiono, kuŝejo en libera aero, netaksebla nombro da homoj, armeo, popolo, sub malvarma ĉielo sur malvarma tero, terenĵetinte kie oni antaŭe staris, la frunton premita sur la brakon, la vizaĝon kontraŭ la grundon, trankvile spirante. Kaj vi maldorme gardas, estas unu el la gardistoj, trovas la proksimulon per svingado de la brulanta ligno el la stako da sekbranĉaĵo apud vi. Kial vi gardas? Iu devas gardi, laŭ onidiro. Iu devas tie esti.
 
 

19. La rifuzo


Nia urbeto ne situas ĉe la limo, tute ne, ĝis la limo estas ankoraŭ tiom malproksime, ke eble ankoraŭ neniu el la urbeto estis tie, dezertaj altebenaĵoj estas trairendaj, sed ankaŭ vastaj fertilaj landoj. Oni laciĝas imagante eĉ nur parton de la vojo kaj pli ol parton eĉ ne eblas imagi. Ankaŭ urbegoj situas ĉe la vojo, multe pli grandaj ol nia urbeto. Dek tiaj urbetoj, unu metita apud la alia, kaj de alte dek pliaj tiaj urbetoj enpremitaj, eĉ ne faras unu el tiuj gigantaj kaj densaj urboj. Se oni ne vojeraras tien, tiam oni vojeraras certe en la urboj, kaj ne eblas eviti ilin ĉirkaŭirante, pro ilia grandeco.

Sed tamen eĉ pli malproksime ol ĝis la limo estas, se oni entute povas kompari tiajn distancojn - estas kvazaŭ oni dirus, ke tricentjara viro estas pli maljuna ol ducentjara -, do eĉ pli malproksime ol ĝis la limo estas de nia urbeto ĝis la ĉefurbo. Dum pri la limmilitoj ni tamen de tempo al tempo ni ricevas informojn, ni preskaŭ nenion ekscias el la ĉefurbo, mi celas nin civitanojn, ĉar la registaraj funkciuloj havas tamen tre bonan ligon al la ĉefurbo, en du, tri monatoj ili povas jam havi informon de tie, almenaŭ tion ili diras.

Kaj jen estas strange, kaj pri tio mi miras ĉiam denove, kiel ne en nia urbeto trankvile submetiĝas al ĉio ordonita de la ĉefurbo. De jarcentoj ĉe ni okazis nenia politika ŝanĝo eliranta de la civitanoj mem. En la ĉefurbo la moŝtaj regantoj anstataŭis unu la alian, ja eĉ dinastioj estas estingitaj aŭ detronigitaj kaj novaj komencis, en la lasta jarcento eĉ la ĉefurbo mem estas detruita, nova fondita malproksimede ĝi, poste ankaŭ tiu detruita kaj la malnova rekonstruita, sur nian urbeton tio ne havis veran influon. Nia oficistaro estis ĉiam sur sia posteno, la plej superaj oficistoj venis el la ĉefurbo, la mezaj oficistoj almenaŭ deekstere, la plej malsupraj el nia mezo, kaj tiel restis kaj tiel sufiĉis al ni. La plej supera oficisto estas la ĉefimpostkolektisto, li havas la rangon de kolonelo kaj estas ankaŭ tiel nomata. Hodiaŭ li estas maljunulo, sed mi konas lin jam de jaroj, ĉar jam dum mia infaneco li estis kolonelo, li faris unue tre rapidan karieron, sed poste ĝi ŝajnis stagni, nu por nia urbeto lia rango sufiĉas, pli altan rangon ni eĉ ne kapablas akcepti ĉe ni. Kiam mi provas imagi lin, mi vidas lin sidi en la verando de sia domo sur la foiroplaco1, retroklinita, la pipon enbuŝe. Super li flirtas de la tegmento la imperia flago, ĉe la flankoj de la verando, kiu estas tiel granda, ke tie kelkfoje okazas eĉ malgrandaj militistaj ekzercoj, oni pendigas la tolaĵon por sekigi. Liaj nepoj, en belaj silkaj vestaĵoj, ludas ĉirkaŭ li, ili ne rajtas iri suben al la foirplaco, la aliaj infanoj ne indas je ili, sed la placo tamen logas ilin kaj ili traŝovas almenaŭ la kapojn tra la balustradaj stangoj, kaj kiam la aliaj infanoj malsupre disputas, ili desupre kundisputas.

La kolonelo do regas la urbon. Mi kredas, ke li ankoraŭ al neniu montris dokumenton, kiu rajtigas lin je tio. Li eble eĉ ne havas tian dokumenton. Eble li estas vere ĉefimpostkolektisto. Sed ĉu tio estas ĉio? Ĉu tio rajtigas lin regi ankaŭ en ĉiuj partoj de la administracio? Lia ofico estas ja tre grava por la ŝtato, sed por la civitanoj ĝi tamen ne estas la plej grava. Ĉe ni oni havas preskaŭ la impreson, kvazaŭ la homoj dirus: "Nun vi prenis ĉion de ni, kion ni havis, bonvolu preni krome ankaŭ nin mem". Ĉar efektive li ne uzurpis la regadon kaj ankaŭ ne estas tirano. De malnovaj tempoj la afero evoluis tiel, ke la ĉefimpostkolektisto estas la unua oficisto, kaj la kolonelo submetiĝas al tiu tradicio ne alie ol ni.

Sed kvankam li vivas sen troaj distingoj de rango inter ni, li estas tamen io tute alia ol la ordinaraj civitanoj. Kiam delegacio kun peto venas antaŭ lin, li staras tie kvazaŭ la muro de la mondo. Malantaŭ li estas plu nenio, oni aŭdas tie plu antaŭsente flustri kelkajn vortojn, sed tio estas verŝajne trompiĝo, li ja signifas la finon de la tuto, almenaŭ por ni. Oni devas esti vidinta lin ĉe tiaj akceptoj. Kiel infano mi iam ĉeestis, kiam delegacio de la civitanaro petis lin pri subteno de la registaro, ĉar la plej malriĉa urbokvartalo estis tute forbrulinta. Mia patro, la hufferisto, estas estimata en la komunumo, estis ano de la delegacio kaj kunprenis min. Tio ne estas eksterordinara, ĉio premas sin al tia spektaklo, oni apenaŭ ekkonas la veran delegacion el inter la amaso; ĉar tiaj akceptoj plej ofte okazas en la verando, ekzistas ankaŭ homoj, kiuj elde la foiroplaco per ŝtuparetoj suprengrimpas kaj trans la balustrado partoprenas la aranĝon. Tiam estis tiel disponite, ke proksimume kvarono de la verando estis rezervita al li, la ceteran parton plenigis la amaso. Kelkaj soldatoj prigardis ĉion, ili ankaŭ duoncirkle ĉirkaŭstaris lin mem. Envere sufiĉus unu soldato por ĉio, tiom granda estas ĉe ni la timo antaŭ ili. Mi ne scias precize, de kie venas tiuj soldatoj, ĉiukaze de malproksime, ĉiuj tre similas unu la alian, ili eĉ ne bezonus uniformon. Ili estas malgrandaj, ne fortaj, sed lertaj homoj, plej okulfrapas ĉe ili la forta dentaro, kiu vere tro plenigas ilian buŝon, kaj certa malkrankvile tikanta fulmado de iliaj etaj stretaj okuloj. Per tio ili estas la timego de la infanoj, tamen ankaŭ ilia ĝuo, ĉar senĉese la infanoj deziras ektimi pro tiu dentaro kaj tiuj okuloj, por poste malespere forkuri. Tiu ektimo el la infantempo verŝajne ankaŭ ĉe la plenkreskuloj ne perdiĝas, almenaŭ ĝi postefikas. Estas vere, ke tiam aldoniĝas ankoraŭ io alia. La soldatoj parolas dialekton al ni tute ne kompreneblan, apenaŭ povas alkutimiĝi al la nia, per tio rezultiĝas ĉe ili certa fermiteco, nealireblo, kiu krome ankaŭ respondas al ilia karaktero, tiel silentemaj, seriozaj kaj rigidaj ili estas, ili faras nenion vere malican kaj estas tamen en malica senco preskaŭ neelteneblaj. Venas ekzemple soldato en magazenon, aĉetas bagatelaĵon, kaj restas tie apogite ĉe la pupitro, aŭskultas la interparoladojn, sed verŝajne ne komprenas ilin, sed ŝajnas tamen, kvazaŭ li komprenus ilin, diras mem eĉ ne vorton, rigardas nur rigide tiun, kiu parolas, jen ree tiujn, kiuj aŭskultas, kaj tenas la manon ĉe la tenilo de la longa tranĉilo en sia zono. Tio estas abomeninda, oni perdas la emon konversacii, la magazeno malpleniĝas, kaj nur kiam ĝi estas tute malplena, iras ankaŭ la soldato. Kie do aperas la soldatoj, ankaŭ nia vigla popolo fariĝas silenta. Tiel estis ankaŭ tiam. Kiel ĉe ĉiuj ceremonia okazoj la kolonelo staris rekte kaj tenis per la du antaŭen etenditaj manoj du longajn bambustangojn. Estas malnova kutimo, kiu signifas proksimume: tiel li apogas la leĝon kaj tiel ĝi apogas lin. Nu, ĉiu scias, kio atendas lin supre en la verando, kaj tamen oni kutimas ĉiam denove ektimi, ankaŭ tiam tiu destinita por paroli ne volis komenci, li staris jam antaŭ la kolonelo, sed jen forlasis lin la kuraĝo kaj li premis sin sub diversaj pretekstoj reen en la amason. Ankaŭ ne troviĝis alia taŭgulo preta paroli - el inter la netaŭgaj tamen proponis sin kelkaj -, estis granda ĥaoso kaj oni elsendis mesaĝistojn al diversaj civitanoj, konataj parolantoj. Dum tiu tuta tempo la kolonelo staris senmova, nur dumspire la brusto okulfrape malaltiĝis. Tio ne estas, ke li spiras kun peno, li spiris nur ekstreme videble, kiel spiras ekzemple ranoj, kun la diferenco, ke ĉe ili estas ĉiam tiel, sed ĉi tie ĝi estis eksterordinara. Mi ŝteliris tra la plenkreskuloj kaj observis lin tra la interspaco inter du soldatoj tiom longe, ĝis kiam iu forpuŝis min per la genuo. Intertempe la homo origine destinita paroli estis koncentriĝinta kaj, firme apogate de du kuncivitanoj, li faris la paroladon. Estis kortuŝe, kiel li ĉe tiu serioza, la grandan malfeliĉon priskribanta parolado ĉiam ridetis, plej humila rideto, kiu vane klopodis provoki eĉ etan rebrilon sur la vizaĝo de la kolonelo. Fine li formulis la peton, mi kredas, ke li petis nur pri impostliberigo por unu jaro, sed eble ankaŭ pri pli malmultekosta konstruligno el la imperiestraj arbaroj. Poste li riverencis profunde kaj restis en tiu riverenco same kiel ĉiuj aliaj escepte la kolonelon, la soldatojn kaj kelkajn oficistojn en la fono. Estis ridinde por infano, kiel tiuj sur la ŝtuparetoj ĉe la verandorando malsupreniris kelkajn ŝtupojn por ne esti vidataj dum tiu decida paŭzo kaj nur de tempo al tempo scieme spionis ĝuste super la planko de la verando. Tio daŭris certan tempon, poste oficisto, malgranda viro, paŝis antaŭ la kolonelon, provis sur la piedpintoj altigi sin al li, ricevis de li, kiu daŭre restis senmova krom la profunda spirado, ion orelenflustritan, kunfrapis la manojn, laŭ kio ĉiuj leviĝis, kaj anoncis: "La peto estas rifuzita. Foriru". Nekontestebla sento de malpeziĝo trairis la amason, ĉio premis sin eksteren, neniu aparte atentis la kolonelon, kiu tute refariĝis homo kiel ĉiuj, mi vidis nur, kiel li efektive elĉerpite delasis la stangojn, kiuj terenfalis, sinkis en apogseĝon pene alportitan de oficistoj kaj urĝe enbuŝigis la tabakpipon.

Tiu okazo en sia tuteco ne estas io aparta, tiel okazas ĝenerale. Estas vere ke ie kaj tie malgrandaj petoj estas plenumataj, sed tiam estas kvazaŭ la kolonelo farintus tion je propra respondeco kiel potenca privatulo, ĝi devas - certe ne eksplicite, sed laŭ la etoso - esti kaŝita antaŭ la okuloj de la registaro. Nu, la okuloj de la kolonelo estas en nia urbeto, almenaŭ laŭ kiom ni povas prijuĝi, ja ankaŭ la okuloj de la registaro, sed tamen oni faras ĉi tie certan diferencon, en kiun ne eblas komplete penetri.

Sed en gravaj aferoj la civitanaro povas esti ĉiam certa je rifuzo. Kaj jen estas ĝuste tiel strange, ke sen tiu rifuzo oni certagrade ne povas vivi, kaj tamen tiu tieniro kaj preno de la rifuzo absolute ne estas formalaĵo. Ĉiam denove freŝa kaj serioza oni iras tien kaj poste de tie foriras, kvankam ne ĝuste fortigita kaj feliĉigita, sed tamen ankaŭ tute ne seniluziiĝinta kaj laca. Ĉe neniu mi bezonas informi min pri tiuj aferoj, mi sentas ĝin en mi mem kiel ĉiuj. Kaj eĉ ne certan sciemon priesplori la kuntekston de tiuj aferoj.

Tamen ekzistas, laŭmezure de miaj observoj, certa aĝoklaso, kiu ne kontentas, tio estas proksimume la junuloj inter deksep kaj dudek. Do tute junaj knaboj, kiuj povas eĉ ne iomete antaŭsenti la konsekvencojn de la plej malgrava, des malpli de revolucia penso. Kaj ĝuste inter ili enŝteliĝas la malkontento.
 
 

21. La rekrutigo


La rekrutigoj, kiuj ofte necesas, ĉar la limbataloj neniam ĉesas, okazas jene:

Venas ordono, ke je certa tago en certa urbokvartalo ĉiuj loĝantoj, viroj, virinoj, infanoj sendistinge devas resti en siaj loĝejoj. Plejofte nur proksimume tagmeze ĉe la enirejo de la urbokvartalo, kie jam ekde la matena krepusko atendas soldata taĉmento, piedsoldatoj kaj rajdistoj, aperas la juna nobelo, kiu devas plenumi la rekrutigon. Li estas juna viro, svelta, negranda, malforta, neglekte vestita, lacokula, maltrankvilo trairas lin konstante, kiel malsanulon la frosttremado. Sen rigardi iun, li faras signon per vipo, kiu estas li tuta ekipaĵo, kelkaj soldatoj postiras lin kaj li eniras la unuan domon. Soldato, kiu konas persone ĉiujn loĝantojn de tiu urbokvartalo, laŭtlegas la liston de la domanaro. Kutime ĉiuj ĉeestas, staras jam vice en la loĝoĉambro, ne delasas la okulojn de la nobelo, kvazaŭ ili estus jam soldatoj. Sed povas okazi ankaŭ, ke ie kaj tie iu mankas, ĉiam temas nur pri viroj. Tiam neniu kuraĝas prezenti pretekston aŭ eĉ mensogon, oni silentas, oni mallevas la okulojn, oni apenaŭ eltenas la premon de la ordono, kiun oni lezis en tiu ĉi domo, sed la muta ĉeesto de la nobelo tamen tenas ĉiujn sur iliaj lokoj. La nobelo donas signon, tio estas eĉ ne kapmovo, ĝi estas nur legebla de la okuloj kaj du soldatoj ekserĉas la mankanton. Tio tute ne estas peniga. Neniam li estas ekster la domo, neniam li intencas vere eviti la militservon, nur pro timo li ne venis, sed tio ankaŭ ne estas timo antaŭ la servo, kiu detenas lin, ĝi estas entute timo montri sin, la ordono estas por li fakte tro granda, timige granda, li ne povas veni propraforte. Sed pro tio li ne fuĝas, li nur kaŝas sin, kaj kiam li aŭdas, ke la nobelo estas en la domo, li eble eĉ ankaŭ ŝteliras el sia kaŝejo, ŝteliras al la pordo de la loĝoĉambro kaj estas tuj kaptita de la elirantaj soldatoj. Li estas kondukata antaŭ la nobelon, kiu kaptas la vipon ambaŭmane - li tiom malfortas, per unu mano li efektivigus nenion - kaj batas la viron. Tio ne kaŭzas vere grandajn dolorojn, poste li, duone pro elĉerpiĝo, duone pro naŭzo, lasas la vipon fali, la vipito devas levi ĝin kaj doni ĝin al li. Nur tiam li rajtas paŝi en la vicon de la aliaj; cetere estas preskaŭ certe, ke li ne estos nutrata. Sed okazas ankaŭ, kaj tio relative ofte, ke ĉeestas pli da homoj ol aperas en la listo. Ekzemple ĉeestas fremda knabino kaj alrigardas la nobelon, ŝi estas de ekstere, eble el la provinco, la rekrutigo allogis ŝin, ekzistas multaj virinoj, kiuj ne povas rezisti la la logo de tia fremda rekrutigo - la propradoma havas tute alian signifon. Kaj strange, oni vidas nenion hontigan en tio, se virino cedas tiun logon, male, tio estas, kion, laŭ la opinio de iuj, la virinoj devas sperti, tio estas ŝuldo kiun ili pagas al sia sekso. Tio okazas ankaŭ ĉiam same. La knabino aŭ la virino aŭdas, ke ie, eble tre malproksime, ĉe parencoj aŭ amikoj, okazas rekrutigo, ŝi petas siajn kunulojn konsenti la vojaĝon, oni konsentas, tion oni ne povas rifuzi, ŝi vestas la plej bonan kion ŝi havas, estas pli gaja ol kutime, ĉe tio trankvila kaj afabla, kiom ajn indiferenta ŝi kutime estu, kaj malantaŭ ĉia trankvilo kaj afablo nealirebla kiel ekzemple fremdulino veturanta hejmlanden kaj nun ne pensas plu pri io alia. En la familio, kie okazos la rekrutigo, ŝi estas akceptata tute alie ol ordinara gasto, ĉiuj dorlotas ŝin, ĉiujn ĉambrojn de la domo ŝi devas trairi, sin klini el ĉiuj fenestroj, kaj se ŝi metas la manon sur ies kapon, tio estas pli ol la beno de la patro. Kiam la familio pretiĝas al la rekrutigo, ŝi ricevas la plej bonan lokon, tio ests tiu proksime ĉe la pordo, kie ŝi estas plej bone vidata de la nobelo kaj kie ŝi vidos lin plej bone. Sed tiom honorata ŝi estas nur ĝis la eniro de la nobelo, ekde tiam ŝi vere forvelkas. Li rigardas ŝin same malmulte kiom la aliajn, kaj eĉ se li direktas la okulojn sur iun, tiu ne sentas sin rigardata. Tion ŝi ne atendis aŭ pli ĝuste, ŝi certe atendis ĝin, ĉar ne povas esti alie, sed ankaŭ ne estis la atendo de la malo, kiu venigis ŝin, ĝi estis nur io, kio nun finiĝis. Ŝi sentas honton tiom, kiom niaj virinoj eble neniam alie sentas, nur nun ŝi envere rimarkas, ke ŝi trudiĝis en fremdan rekrutigon, kaj kiam la soldato finlegis la liston, ŝia nomo ne aperis kaj okazas momento da silento, ŝi fuĝas treme kaj kline el la pordo kaj ricevas ankoraŭ pugnobaton de la soldato en la dorson.

Se estas viro, kiu supernombras, tiam li celas nenion alian ol ĝuste, kvankam li ne apartenas al la domo, tamen esti rekrutigata. Ankaŭ tio estas ja komplete senespera, neniam tia supernombrulo estas rekrutigita kaj neniam okazos io tia.
 
 
 

23. La vulturo


Estis vulturo, kiu hakis en miajn piedojn. Botojn kaj ŝtrumpojn ĝi jam disŝiris, nun ĝi hakis jam en la piedojn mem. Ĉiam ĝi frapis, poste flugis maltrankvile kelkfoje ĉirkaŭ mi kaj poste daŭrigis la laboron. Preterpasis sinjoro, rigardis iom kaj poste demandis, kial mi toleras la vulturon. "Mi estas ja sendefenda", mi diris, "ĝi venis kaj ekhakis, tiam mi volis ĝin kompreneble forpeli, provis eĉ gorĝopremi ĝin, sed tia besto havas grandajn fortojn, ĝi jam volis eĉ salti en mian vizaĝon, tiam mi prefere oferis miajn piedojn. Nun ili estas jam preskaŭ disŝiritaj." "Ke vi lasas vin tiom turmenti", diris la sinjoro, "unu pafo kaj la vulturo estis." "Ĉu estas tiel?" mi demandis, "kaj ĉu vi volas tion plenumi?" "Volonte", diris la sinjoro, "mi devas nur iri hejmen kaj preni mian pafilon. Ĉu vi povas atendi ankoraŭ duonan horon?" "Tion mi ne scias", diris mi kaj staris momenton rigida pro doloro, poste mi diris: "Bonvolu, provu tion ĉiukaze." "Bone", diris la sinjoro, "mi rapidos." Dum la interparolado la vulturo trankvile aŭskultis kaj migrigis siajn rigardojn inter mi kaj la sinjoro. Nun mi vidis, ke ĝi ĉion komprenis, ĝi ekflugis, ege retrokliniĝis por havi sufiĉan elanon kaj poste puŝis kiel lancoĵetisto la bekon tra mia buŝo profunde en min. Retrofalante mi sentis liberigite, kiel ĝi en mia ĉiujn profundojn pleniganta, ĉiujn bordojn superfluanta sango nesaveble dronis.
 
 
 

24. La stiristo


"Ĉu mi ne estas stiristo?" mi kriis. "Ĉu vi?" demandis malhela altkreska viro kaj viŝis per la mano super la okulojn, kvazaŭ li forpelus sonĝon. Mi estis staranta ĉe la stirilo en la malluma nokto, kun la malforte brulanta lanterno super mia kapo, kaj nun venis tiu viro kaj volis min flankenŝovi. Kaj ĉar mi ne cedis, li metis sian piedon sur mia brusto kaj malrapide suben tretis, dum mi pendis ankoraŭ daŭre ĉe la rungoj de la stirrado kiun mi falante tute turnis. Sed tiam la viro kaptis ĝin, redirktis ĝin, sed min li forpuŝis. Sed mi baldaŭ konsciiĝis, kuris al la luko kondukanta al la ŝipanara ĉambro kaj kriis: "Ŝipanaro! Kamaradoj! Venu rapide! Fremdulo forpuŝis min de la stirrado!" Malrapide ili venis, supreniris el la ŝipŝtuparo, ŝanceliĝantaj lacaj potencaj figuroj. "Ĉu mi estas la stiristo?" mi demandis. Ili kapjesis, sed ili havis okulojn nur por la fremdulo, duoncirkle ili ĉirkaŭstaris lin kaj, kiam li ordone diris: "Ne ĝenu min", ili kolektiĝis, kapjesis al mi kaj reiris suben tra la ŝipŝtuparo. Kia popolo! Ĉu ili ankaŭ pensas aŭ ĉu ili nur sensence trenas sin tra la tero?
 

25. La turbo


Filozofo vagadis ĉiam tie, kie ludis infanoj. Kaj kiam li vidis knabon, kiu havis turbon, li jam embuskis. Apenaŭ la turbo turniĝis, la filozofo persekutis ĝin por kapti ĝin. Ke la infanoj bruis kaj provis deteni lin de sia ludilo, tio ne gravis al li, kiam li kaptis la turbon turniĝantan, li estis feliĉa, sed nur dum momento, poste li ĵetis ĝin teren kaj foriris. Ĉar li kredis, ke la ekkono de ĉia bagatelaĵo, do ekzemple ankaŭ de turniĝanta turbo, sufiĉas por ekkoni la ĝeneralon. Pro tio li ne okupiĝis pri la grandaj problemoj, tio ŝajnis al li tro malekonomia. Se la plej eta bagatelaĵo estos fine ekkonita, tiam estis ekkonita ĉio, pro tio li okupiĝis nur pri la turniĝanta turbo. Kaj ĉiam, kiam oni preparis la turnadon de la turbo, li havis la esperon, ke nun prosperos, kaj kiam turniĝis la turbo, la espero dum senspira kurado al ĝi fariĝis certeco, sed kiam li tenis la stultan lignopecon en sia mano, li naŭziĝis kaj la kriegado de la infanoj, kiun li ĝis nun ne aŭdis kaj kiu nun subite krevigis liajn orelojn, forpelis lin, li ŝanceliĝis kiel turbo sub mallerta vipo.
 
 

27. Reveno hejmen


Mi revenis hejmen, mi trapaŝis la koridoron kaj ĉirkaŭrigardas. Estas la malnova bieno de mia patro. La flako meze. Malnova, neuzebla ilaro, interplektita, baras la vojon al la subtegmenteja ŝtuparo. La kato embuskas sur la parapeto. Disŝirita tuko, iam dumlude volvita ĉirkaŭ stango, leviĝas en la vento. Mi alvenis. Kiu akceptos min? Kiu atendas malantaŭ la pordo en la kuirejo? Fumo venas el la kamentubo, la kafo por la vespermanĝo estas preparata. Ĉu vi sentas vin hejme,  hejmece? Mi ne scias tion, mi estas tre malcerta. Estas ja la domo de mia patro, sed malvarme staras peco apud peco, kvazaŭ ĉio estus okupita pri siaj propraj aferoj, kiujn mi parte forgesis, parte neniam konis. En kio mi povas utili al ili, kio mi estas por ili kaj eĉ se mi estas la filo de la patro, de la maljuna kampkulturisto. Kaj mi ne kuraĝas frapi ĉe la kuireja pordo, nur de malproksime mi subaŭskultas starante, ne tiel, ke mi povus esti surprizita kiel subaŭskultanto. Kaj ĉar mi subaŭskultas de malproksime, mi nenion subaŭskultas, nur leĝeran horoloĝopaŝon mi aŭdas aŭ eble nur kredas ĝin aŭdi, ĉi-transen el la infanecaj tagoj. Kio krome okazas en la kuirejo, estas la sekreto de la tie sidantaj, kiun ili gardas antaŭ mi. Ju pli longe oni hezitas antaŭ la pordo, des pli fremda oni fariĝas. Kiel, se jun iu malfermus la pordon kaj demandus ion al mi. Ĉu tiam mi ne estus mem kiel iu, kiu volas gardi sian sekreton?
 
 

28. La ekrajdo


Mi ordonis elstaligi mian ĉevalon. La servisto ne komprenis min. Mi iris mem en la stalon, selis mian ĉevalon kaj suriris ĝin. En la foro mi aŭdis trumpeton blovi, mi demanis lin, kion tio signifas. Li sciis nenion kaj estis nenion aŭdinta. Ĉe la pordego li haltigis min kaj demandis: "Kien vi rajdas, sinjoro?" "Mi ne scias," diris mi, "nur for de ĉi tie, for de ĉi tie. Ĉiam for de ĉi tie, nur tiel mi povas atingi mian celon." "Vi do konas vian celon?" demandis li. "Jes", respondis mi, "mi ja diris ĝin: 'For-de-ĉi-tie', tio estas mia celo." "Vi ne kunprenis manĝoprovizon", diris li. "Mi ne bezonas ĝin", diris mi, "la vojaĝo estas tiom longa, ke mi devos mortmalsati, se mi nenion ricevos survoje. Nenia manĝoprovizo povas savi min. Bonŝance temas ja pri vere monstra vojaĝo."
 

29. La proparolanto


Estis tre malcerte, ĉu mi havis proparolantojn, mi povis nenion precizan ekscii pri tio, ĉiuj vizaĝoj estis malakceptemaj, la plejparto de la homoj, kiuj venis venis renkonte al mi kaj kiujn mi renkontis de tempo al tempo en la koridoroj, aspektis kvazaŭ dikulinoj, ili havis grandajn, la tutan korpon kovrantajn, malhelblue kaj blanke striitajn antaŭtukojn, karesis al si la ventron kaj peze turniĝiis en diversaj direktoj. Mi eĉ ne povis ekscii, ĉu ni estas en juĝeja konstruaĵo. Pluraj aferoj apogis tiun supozon, multaj kontraŭis. Super ĉiuj detaloj pleje memorigis al mi juĝejon certa zumegado, kiu senĉese aŭdeblis de malproksime, oni ne povis diri el kiu direkto ĝi venis, ĝi plenigis ĉiujn ĉambrojn tiom ke oni povis supozi ke ĝi venas de ĉie aŭ, kio ŝajnis eĉ pli ĝusta, ĝuste la loko, kie oni hazarde staris, estas la vera loko de tiu zumegado, sed tio certe estis trompiĝo, ĉar ĝi venis de malproksime. Tiuj koridoroj, mallarĝaj, simple volbitaj, aranĝitaj en malrapidaj kurbiĝoj, kun ŝpareme ornamitaj altaj pordoj, ŝajnis esti kreitaj eĉ por profunda silento, estis la koridoroj de muzeo aŭ de biblioteko. Sed se tio ne estis juĝejo, kial mi tiam serĉis proparolanton? Ĉar mi ĉie serĉis proparolanton, li necesas ĉie, ja eĉ oni bezonas lin malpli ĉe juĝejo ol aliloke, ĉar la juĝejo eldiras sian verdikton laŭ la leĝo, almenaŭ oni supozu tion. Se oni devus supozi, ke ĉe tio okazas maljusteco aŭ facilanimeco, tiam ja ne eblus vivi, oni devas fidi al la juĝejo, ke ĝi donas liberan spacon al la majesto de la leĝo, ĉar tio estas ĝia sola tasko, sed en la leĝo mem ĉio estas akuzo, proparolado kaj verdikto, la memstara enmiksiĝo de homo estus ĉi tie sakrilegio. Sed alie statas pri fakteco de verdikto, tiu fondiĝas sur enketoj ie kaj tie, ĉe parencoj kaj fremduloj, ĉe amikoj kaj malamikoj, en la familio kaj publike, en urbo kaj vilaĝo, mallonge ĉie. Ĉi tie proparolantoj estas urĝe bezonataj, proparolantoj amase, la plej bonaj proparolantoj, unu tuj apud la alia, vivanta muro, ĉar la proparolantoj estas laŭ sia naturo malfacile moveblaj, sed la akuzantoj, tiuj ruzaj vulpoj, tiuj lertmovaj ĉashundoj, tiuj nevideblaj musetoj, glitas tra la plej etaj breĉoj, glitfulmas tra inter la gamboj de la proparolantoj. Do atentu! Pro tio mi ja estas ĉi tie, mi kolektas proparolantojn. Sed mi ankoraŭ ne trovis iun, nur tiuj maljunulinoj venas kaj iras, ĉiam denove; se mi ne estus serĉanta, tio endormigus min. Mi ne estas en la ĝusta loko, bedaŭrinde mi ne povas rifuti la impreson, ke mi ne estas en la ĝusta loko. Mi devus esti en loko, kie kolektiĝas multaj homoj, el diversaj regionoj, el ĉiuj urboj, el ĉiuj profesioj, de diversa aĝo, mi devus havi la eblecon prudente elekti el amaso la taŭgajn, la afablajn, tiujn, kiu havas ĝustan juĝon pri mi. Eble por tio pleje taŭgus granda kermeso. Anstataŭ tio mi vagadas en tiuj koridoroj, kie videblas nur tiuj maljunulinoj, kaj eĉ de ili ne multaj, kaj konstante la samaj kaj eĉ tiuj malmultaj, malgraŭ sia malrapideco, ne lasas sin haltigi de mi, forglitas de mi, ŝvebas kiel pluvonuboj, estas tute absorbitaj de nekonataj okupiĝoj. Kial do mi rapidas blinde en iun domon, ne legas la surskribon super la pordego, estas tuj en la koridoroj, fiksiĝas ĉi tie kun tia obstinaĉo, ke mi tute ne povas memori esti iam estinta antaŭ la domo, iam suprenrapidinta la ŝtuparojn. Sed retroiri mi ne rajtas, tiu tempoperdo, tiu agnosko de erarvojo estus neeltenebla por mi. Kiel? En tiu mallonga, urĝa, de senpacienca zumegado akompanata vivo malsuprenkuri ŝtuparon? Tio ne eblas. La tempo al vi donita estas tiom mallonga, ke vi, se vi perdas sekundon, jam perdis vian tutan vivon, ĉar ĝi ne estas pli longa, ĝi estas ĉiam nur tiom longa, kiom la tempo, kiun vi perdas. Do, se vi komencis vojon, daŭrigu ĝin, ĉiukaze, vi povas nur gajni, vi ne riskas danĝeron, eble ĉe la fino vi kraŝos, sed se vi jam post la unuaj paŝoj estus vin returninta kaj malsupren kurinta la ŝtuparon, vi estus tuj komence kraŝinta kaj ne eble, sed tutcerte. Se vi do trovas nenion ĉi tiu en la koridoroj, malfermu la pordojn, se vi trovos nenion post tiuj pordoj, ekzistas novaj etaĝoj, se vi supre trovos nenion, ne gravas, svingu vin alten per novaj ŝtuparoj. Tiom longe, kiom vi ne ĉesas alsupri, la ŝtupoj ne ĉesas, sub viaj supriĝantaj piedoj ili kreskas supren.
 
 
 
 

31. La geedza paro


La ĝenerala komerca situacio estas tiom malbona, ke mi kelkfoje, kiam restas al mi tempo en la oficejo, mi prenas mem la specimeno-tekon por viziti la klientojn persone. Inter alie mi jam delonge intencis foje iri al N., kun kiu mi antaŭe havis konstantan komercrilaton, kiu lastjare pro tialoj al mi nekonataj preskaŭ tute dissolviĝis.Tiaj perturboj eĉ ne bezonas verajn kaŭzojn; en la nuntempaj nestabilaj kondiĉoj ofte decidas neniaĵo, humoro, kaj same ankaŭ neniaĵo, vorto, povas remeti ĉion en ordon. Sed estas iom malkomforte iri ĝis N.; li estas maljuna viro, lastatempe tre malsaniĝema, kaj eĉ se li ankoraŭ kuntenas en sia mano la komercajn aferojn, li tamen preskaŭ ne plu venas mem en la magazenon; se oni volas paroli kun li, oni devas iri en lian loĝejon, kaj tian komercviziton oni emas prokrasti.

Sed hieraŭ vespere post la sesa horo mi tamen survojiĝis; tio ja ne plu estis vizitotempo, sed oni devas prijuĝi la aferon ja ne socie, sed komerce. Mi estis bonŝanca. N. estis hejme; li ĵus revenis, kiel oni diris al mi en la antaŭĉambro, de promenado kun sia edzino kaj estas nun en la ĉambro de sia filo, kiu fartas malbone kaj kuŝas en la lito. Oni invitis min ankaŭ iri tien; unue mi hezitis, sed poste superis la deziro kiom eble plej rapide fini tiun malagrablan viziton kaj tia kia mi estis, en mantelo, la ĉapelon kaj la specimeno-tekon en la mano, mi lasis min konduki tra malluma ĉambro en malforte prilumitan, en kiu kunestis malgranda societo.

Verŝajne pro instinkto mia vido trafis unue komercan agenton eĉ tro bone al mi konatan kaj kiu estis parte mia konkurento. Do li fivenis ĉi tien antaŭ mi. Li sidis en agrabla proksimeco ĉe la lito de la malsanulo, kvazaŭ li estus la kuracisto; en sia bela, malfermita, pufa mantelo li sidis majeste tie; lia senhonteco estas nesuperebla; ion similan eble pensis ankaŭ la malsanulo, kiu kuŝis tie kun iom fibrece ruĝaj vangoj kaj kelkfoje rigardis al li. Cetere li ne plu junas, la filo, viro en mia aĝo kun mallonga, sekve de la malsano iomete sovaĝiĝinta plenbarbo. La maljuna N., granda larĝaŝultra viro, sed pro sia latenta malsano nun je mia miro sufiĉe magra, klinita kaj malcerta, staris ankoraŭ, tiel kiel li ĵus envenis, en sia pelto kaj murmuris ion direkte al la filo. Lia edzino, malgranda kaj kaduka, sed eksterordinare vigla, eĉ se nur rilate al li - nin ceterajn ŝi apenaŭ vidis -, estis okupita depreni al li la pelton, kio sekve de la grandecodiferencoj de ambaŭ estis iom malfacila, sed fine tamen sukcesis. Eble la plej granda malfacileco estis kaŭzita de tio, ke N. estis tre malpacienca kaj maltrankvile kun palpantaj manoj konstante postulis la apogseĝon, kiun lia edzino fine, post kiam la pelto estis malvestita, rapide alŝovis. Ŝi mem prenis la pelton, sub kiu ŝi preskaŭ malaperis, kaj portis ĝin eksteren.

Nun fine ŝajnis al mi ke venis mia tempo aŭ pli ĝuste, ke ĝi ne venis kaj ĉi tie verŝajne neniam venos; se mi entute volis provi ion, tiam ĝi devis okazi tuj, ĉar laŭ mia sento la kondiĉoj por komerca interparolado povis ĉi tie nur ĉiam malboniĝi; sed  nestiĝi ĉi tie por ĉiam kaj eterne, kiel ŝajne intencis la agento, tio ne estis mia maniero; cetere mi ne volis eĉ iomete reteni min pro li. Do mi komencis senorname prezenti mian aferon, kvankam mi rimarkis, ke N. ĝuste emis iom konversacii kun sia filo. Bedaŭrinde mi havas la kutimon, kiam parolante mi iom ekscitiĝis - kaj tio okazas rapide kaj okazis en tiu ĉi malsanula ĉambro eĉ pli frue ol alie -, leviĝi kaj parolante paŝadi en la ĉambro. Bona metodo en la propra oficejo, sed en fremda loĝejo tio estas tamen ĝena. Sed mi ne povis regi min, precipe ĉar mankis al mi la kutima cigaredo. Nu, ĉiu havas siajn malbonajn kutimojn, ĉe tio mi laŭdas ankoraŭ la miajn, kompare kun tiuj de la agento. Kion diri ekzemple pri tio, ke lian ĉapelon, kiun li tenas sur la genuo kaj tie malrapide ŝovas alen kaj reen, kelkfoje abrupte, tute neatendite surmetas ĝin; kvankam li tuj redeprenas ĝin, kvazaŭ li rimarkus eraron, tamen li ja havis ĝin momenton longe sur la kapo, kaj tion li ripetas de tempo al tempo. Tian konduton oni vere ne povas nomi alie ol nepermesita. Min ĝi ne ĝenas, mi paŝadas, estas tute absorbita de miaj aferoj kaj pretervidas lin, sed povas ekzisti homoj, kiujn tiu ĉapelartaĵo tute konfuzas. Sed mi en mia fervoro ne nur ne atentas tian ĝenon, sed entute neniun, mi ja vidas, kio okazas, sed tiom longe, dum mi ne finis aŭ dum mi ne aŭdas obĵetojn, mi iel ne prenas konon de tio. Tiel mi ekzemple ja rimarkis, ke N. estis tre malmulte perceptiva; la manojn ĉe la flankaj apogiloj, li malkomforte turniĝadis, rigardis ne supren al mi, sed sensence en la vakuon kaj lia vizaĝo ŝajnis tiom indiferenta, kvazaŭ nenia sono de mia parolado, ja eĉ ne sento pri mia ĉeesto atingus lin. Mi ja tute vidis tiun ĉi malmulte esperigan, malsanecan konduton, sed malgraŭ tio pluparolis, kvazaŭ mi havus tamen ekspekton, per miaj propraj vortoj, per miaj avantaĝaj ofertoj - mi ektimis mem pro la cedoj, kiujn mi faris, cedoj, kiujn neniu postulis - ĉion fine remeti en ekvilibron. Certan kontentigon donis al mi ankaŭ, ke la agento, kiel mi preterpase rimarkis, fine lasis sian ĉapelon ripozi kaj krucis la brakojn surbruste; miaj klarigoj, kiuj parte ja celis lin, ŝajnis senteble trapiki liajn planojn. Kaj en la bonfarto kaŭzita de tio mi parolintus eble ankoraŭ longe plu, se ne la filo, kiun mi ĝis nun neglektis kiel flankan personon, subite leviĝus kaj per minaca pugno silentigus min. Li volis evidente ankoraŭ ion diri, ion montri, sed ne havis sufiĉan forton. Mi opiniis komence ĉion ĉi febrodeliro, sed kiam mi senintence tuj poste rigardis la maljunan N., mi komprenis pli bone.

N. sidis kun malfermitaj, vitrecaj, pufe ŝvelintaj, nur por la momento ankoraŭ servantaj okuloj, tremante antaŭklinita, kvazaŭ iu tenus aŭ batus lin en la nukon, la malsupra lipo, ja eĉ la makzelo mem kun larĝe nudigita dentokarno pendis senrege, la tuta vizaĝo estis disŝovita; ankoraŭ li spiris, kvankam pene, sed poste kvazaŭ liberigite li retrofalis kontraŭ la apogilon, fermis la okulojn, la esprimo de ia granda fortostreĉo trakuris ankoraŭ lian vizaĝon kaj jen la fino. Rapide mi saltis al li, kaptis la senvive pendantan, malvarman, min tremigantan manon; ne plu estis pulso. Nu jes do, finite. Kompreneble, maljuna viro. La morto estu al ni iam same facila. Sed kiom multe estis nun farenda! Kaj en la urĝo, kio unue? Mi ĉirkaŭrigardis pri helpo; sed la filo havis la kapon sub la kovrilo, oni aŭdis lian senfinan singultadon; la agento, rane malvarma, sidis firme en sia seĝo, du paŝojn kontraŭ N. kaj estis videble decidita fari nenion ol atendi la pason de la tempo; do mi, nur mi restis por fari ion kaj nun tuj la plej malfacila, nome komuniki la informon al la edzino iel en eltenebla maniero, do en maniero ne ekzistanta en la mondo. Kaj jam mi aŭdis la fervorajn, trenajn paŝojn el la apuda ĉambro.

Ŝi alportis - ankoraŭ en la stratvestaĵo, ŝi ankoraŭ ne havis tempon alivesti sin - noktĉemizon sur la forno varmigitan, kiun ŝi volis nun vesti al sia edzo. "Li endormiĝis", diris ŝi ridete kaj kapskue, kiam ŝi trovis nin tiel silentaj. Kaj kun la senfina fido de la senkulpulo ŝi prenis la saman manon, kiun mi ĵus kun naŭzo kaj timo tenis en la mia, kisis ĝin kiel en geedza ludeto kaj - kiel ni tri aliaj rigardis! - N. moviĝis, oscedis laŭte, lasis al si alvesti la ĉemizon, toleris kun kolere ironia vizaĝo la tenerajn riproĉojn de sia edzino pro la trostreĉado dum la tro longa promenado kaj kontraŭ tio diris, por klarigi al ni sian endormiĝon, strange ion pri enuo. Poste li kuŝiĝis, por ne malvarmumiĝi survoje al alia ĉambro, provizore apud sia filo en la liton; apud la piedojn de la filo li estis kuŝata sur du de la edzino urĝe alportitajn kusenojn. Mi ne plu trovis en tio ion apartan, post la okazintaĵoj. Nun li postulis la vespergazeton, prenis ĝin sen respekto al la gastoj, sed ankoraŭ ne legis, rigardis nur ie kaj tie en ĝin kaj ĉe tio diris al ni en miriga komerca akra-vido ion sufiĉe malagrablan pri niaj ofertoj, dum per la libera mano li faris konstante forĵetajn movojn kaj aludis per langoklakado la malbonan guston en la buŝo, kiun kaŭzis al li nia komerca konduto. La agento ne povis deteni sin fari kelkajn malkonvenajn rimarkojn, li sentis eble eĉ en sia kruda menso, ke ĉi tie post la okazintaĵoj necesis ia kompenso, sed kompreneble laŭ lia maniero tio absolute ne eblis. Mi nun rapide adiaŭis, mi estis preskaŭ dankema al la agento; sen lia ĉeesto mi ne havintus la decidemon jam foriri.

En la antaŭĉambro mi trafis ankoraŭ sur sinjorino N. Vide al ŝia kompatinda figuro mi diris el miaj pensoj, ke ŝi memorigas min iomete pri mia patrino. Kaj ĉar ŝi restis silenta, mi aldonis: "Kiom ajn oni diru pri tio: ŝi povis fari miraklojn. Kion ni jam detruis, ŝi ankoraŭ rebonigis. Mi perdis ŝin jam dum la infaneco." Mi intence parolis troige malrapide kaj klare, ĉar mi supozis, ke la maljuna virino estas malbonaŭda. Sed ŝi estis certe surda, ĉar ŝi demandis sen transiro: "Kaj la aspekto de mia edzo?" El kelkaj adiaŭaj vortoj mi cetere rimarkis, ke ŝi konfuzis min kun la agento; mi emis kredi, ke ŝi alie estintus pli konfidema.

Poste mi desupris la ŝtuparon. La malsupreniro estis pli malfacila ol antaŭe la supreniro kaj jam tiu ne estis facila. Ho kiom fuŝitaj komercaj vojoj ekzistas kaj oni devas porti la ŝarĝon plu.



 

Kopirajto pri la traduko ©2001



 

Kara leganto,
tiu ĉi teksto bezonas kontrollegadon. Se vi sentas vin kapabla kaj ema kontrollegi ĝin, mi petas vin fari tion kaj sendi viajn proponojn al vlutermano@free.fr
Tre kore antaŭdankas vin
Vilhelmo Lutermano.
 
 

reen al Kafko

hejmpaĝen