Pecoj el
Berto Breĥto: La Tui-romano
(Bertolt
Brecht: Der Tui-Roman)
elgermanigitaj de Vilhelmo Lutermano
La ribelo
de la komplete honestaj
La historio
montras, kiel provo enkonduki la demokration fiaskas pro (antaŭtempa)
demokratio. La ellaborado
de bazo
por demokratio povas okazi en la plej maloftaj kazoj per metodo demokrata. Kio
estas demokrata
konduto?
Tia konduto, kiu ebligas demokration, ne tia, kiu montras demokration.
La komplete
honestaj pliigas la malhonestecon. Ili devintus krei staton, en kiu ĉia
malhonesteco rezultas
malavantaĝe
al la malhonestulo, kaj ili kreis tian, en kiu honesteco, nome ilia propra,
rezultis je (ilia propra)
malavantaĝo.
Tuioj-traktatoj1
Pri la
arto de amorado
Se la arto
de amorado, en pli fruaj tempoj sufiĉe ĝenerala, ĉar tre populara arto, en
Ĉinujo dum la tempo de
la
grandaj malkovroj mizere dekadencis, tiam ĉiukaze ne kulpis la tuioj. Ili
faris, kiom ili povis por haltigi tiun
dekadencon.
En tempospaco de nur dek jaroj aperis du libroj traktantaj tiun temon.
La romano
de Lo-reh priskribis sentime, kiel bienposedantino havigas al si la longe
malhavintajn ĝuojn,
donante
sin al sia arbaristo. Tiu homo estas priskribita kiel mense malalta kreaĵo,
malmulte leginta kaj
makulita
de tre malbonaj manĝmanieroj. La libro levas la demandon, ĉu per totala
abstineco je legado eblas
kontentigi
la inojn.
La klerulo
Van-eh-weh en sia libro pri la 74 pozicioj iris alian vojon. Li intencis per
tiu libro doni gvidilon por
amorado
al la normalulo. Per diligenta studado de la 74 eblaj pozicioj de amorado,
kiujn indikis la libro, la
nescianto
nepre povis, laŭ li, akiri grandan lertecon. La libroj komencis ĉe la plej
simplaj, de ĉiu facile
realigeblaj
pozicioj kaj finis ĉe la plej komplikaj kaj malfacile memoreblaj. La libro
staris sub la moto: genio
estas
diligento.
Van-eh-weh
opiniis, ke eĉ la plej okupita viro povas preni al si la tempon por prepari
sian kunulinon per
kelkaj
facile praktikeblaj trukoj al la efika amorado. Li malkonsilis ĉian haston kaj
predikis precipe
paciencon.
Tamen lia libro ne estis sen troigoj kaj formalismoj. Parto de liaj pozicioj
diferencas de la aliaj nur
per
etaj detaloj, tiel ke estiĝas la impreso de pedanteco. Ne malmultaj estas krome
tro lacigaj. Sed
kompense
la libro detenis sin de ĉia frivoleco kaj turnis sin senescepte al seriozaj
legantoj.
Cetere,
Van-eh-weh donis nur certan kvanton da instrukcioj pli aplikado de la klasika
difino de la edzeco
farita
de la filozofo Ka-ah, laŭ kiu la edzeco estas kontrakto por reciproka uzado de
la seksorganoj. Eĉ en
multĉambraj
loĝejoj tiutempe la geedzoj dormis en duoblaj litoj, por ĉiumomente disponi pri
la mankanta
organo.
Sed la Tuioj ne rezignis. Ili persiste difinis kiel fonto de amorado la soifon
al beleco.
La
komercistoj streĉis la orelojn al tiu teorio. Ili postulis belecon de la
vendistinoj kaj sekretariinoj; tiuj
elspezis
ofte preskaŭ trionon de sia salajro por beligiloj. Ili ŝminkis la lipojn ruĝaj,
por ŝajnigi ilin bone
trasangataj,
kaj larĝaj, por ŝajnigi ilin sensualaj (strange ke oni ne postulis de la
vendistoj kaj ŝoforoj ŝminki
siajn
nazojn). Ĉar tiuj virinoj krome portis ŝuojn kun altaj kalkanumoj, ili
konstante aspektis kun siaj
elstarantaj
postaĵoj, kvazaŭ ili sopiregus la brakumadojn de la aĉetantoj de cigaroj kaj
gantoj kaj de la ĉefoj.
En la
filmteatroj la Tuioj montris al ili minimume unu fojon semajne virinojn de sia
tavolo, kiuj per sindonado
al
socie pli alttavolaj viroj havigis al si pli agrablan vivon, sed oni devis ĉi
tie kalkuli favore al la Tuioj, ke ili
devis
prezenti la aferojn tiel, ĉar alie ili ne ricevintus monon por tio. Ili ricevis
siajn salajrojn ne de la
vizitantinoj,
sed de la posedantoj de la filmteatroj, kaj tiuj zorgis pri sia reputacio.
Prezentadoj, laŭ kiuj la
virinoj
en labora vivo povis konservi sian mizere pagatan laboron nur, se ili donis
sin, estus endanĝerigintaj
la
reputacion de la teatroj.
Sed tio
apartenas pli al la temo “La arto fari arton”.
Ni jam
diris, ke la arto de amorado dekadencis. La aĉetantoj de cigaroj kaj de gantoj
elĉerpiĝis serĉante la
ĝustan
viron, nome la viron kapablan por distri ilin.
Kin-jeh
skribis, ke oni povas diri en tiaj cirkonstancoj: se niaj patrinoj naskis kun
doloro, niaj amatinoj jam
koncipis
kun doloro.
Pri la
libereco2
La plej
multaj kaplaboristoj (intelektuloj), kiuj favoras la revolucion, atendas de ĝi
precipe la liberecon. Inter la
efikoj
de la kapitalisma sistemo ili sentas plej prema la grandan malliberecon. Oni
povas gajni ilin plej rapide,
se oni
montras al ili, ke la regantaj politikaj kondiĉoj signifas terurajn barojn por
la libera disvolvigo de la
sciencoj,
por ĉia homa esplorado kaj utila praktikado.
Multaj
kaplaboristoj komprenas nun, ke revolucio, kiu tuj certigus maksimumon da persona
politika libereco,
estus
nur treege mallonga ekstazo. Ili havas antaŭ siaj okuloj impresan ekzemplon. La
germana revolucio de
1918
certigis kelkajn liberecojn. Sed ĉar la malnova ekonomia sistemo konserviĝis,
la privata posedo je
produktrimedoj,
la liberecoj neniukampe povis esti konservitaj, eĉ la evoluo de la aferoj
kondukis al pli
granda
mallibereco en ĉiuj kampoj ol iam antaŭe spertita. Ĉar la politika kaj ĉiu alia
libereco dependas de la
ekonomio.
Kopirajto
pri la traduko ©1999 ĉe la tradukinto
Notoj
1.
Tuoj:
Breĥto donas difinon de la vorto “Tui” en sia teatraĵo “Turandot aŭ la kongreso
de la blank-lavistoj”: La
kampkulturisto
Sen revas fariĝi ano de la granda frataro, “kiu nomiĝas tiu de la “Tui”-oj -
laŭ la komencliteroj
de
“Tellekt-Uell-In”. Ĉar ĉio en la ŝtato okazas laŭ iliaj grandaj pensoj, ili
“gvidas la homaron”. En tiu teatraĵo
kaj en
la romano “La Tui-romano” la Tui-oj estas “la intelektuloj el la tempo de la
merkatoj kaj varoj”, kiuj
okupiĝas
kiel “blanklavistoj”, “kaplaboristoj”, “lu-donantoj de intelekto”,
“formulistoj” kaj “pretekstistoj”. Ili
praktikas
la plej diversajn intelektajn profesiojn, kaj kiel plej influa kasto, fronte al
la misfunkcioj en la lando
kaj al
la kreskanta malkontento kaj tumultoj de la loĝantaro ili estas komisiitaj
eltrovi “la kaŭzon de la
konfuzoj”
kaj “la radikon de ĉiuj malbonoj”. [...] (Bertolt Brecht: Gesammelte Werke,
Bd. 12, Suhrkamp-Verlag,
Frankfurt
a.M., 1967, Anmerkungen, p. 1*s.)
2.
B.B.:Ges.
Werke Bd. 12, p. 675 (Der Tui-Roman)